اشتراک و ارسال مطلب به:
فیس بوک تویتر گوگل
اشتراک و ارسال مطلب به:
بیانیه شاخههای فیزیک و ریاضی
فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران- اسفند 1395
پژوهش در علوم
پایه، بایدها و نبایدها
چرخۀ دانش اجتماع مراحل تکوین و تدوین علوم است و
پژوهش دربرگیرنده همۀ مراحل تکوین نظریههای علمی است. پژوهش در علوم به مجموعۀ
تلاشها در جهت پاسخگویی به مسائل مختلف در چارچوب چرخۀ دانش گفته میشود و نتیجۀ
آن پیشبرد علوم و مرزهای دانش ویا تولید فناوری و خدمات است. از آنجا که مسائل در
سطح ملی یا فراملی مطرح میشوند و مسائل ملی نیز معمولاً مشترکات زیادی با کشورهای
مختلف دارند، پژوهش در علوم پایه و نتایج آن نوعاً فراملی هستند. از ویژگیهای
بارز در پژوهش، به خصوص در رشتههای علوم
پایه، بینالمللی بودن آن است که تعامل و
تبادل علمی مستمر با پژوهشگران از ملل مختلف را میطلبد.
انجام یک پژوهش علمی موفق نیازمند تبیین و درک
درست از مسائل مطرح است که خود مستلزم کاوش و گردآوری در مجموعۀ دانستههای مربوط
است. ایدهپردازی بدون درک عمیق از مساله و تسلط بر مجموعۀ دانش موجود و مربوط، نتیجهای
جز نظریههای خام و غیر قابل اعتنا نخواهد داشت. پژوهش با نظریه و راه حل آغاز نمیشود
بلکه قرار است به آن بیانجامد.
چرخۀ دانش قدمتی بیش از سه
سده دارد و تمرین و تکرار این چرخه به شکلگیری فرهنگ علمی و فرهنگ پژوهشی
انجامیده است. این فرهنگ هرچند در مراکز علمی
و دانشگاهی بیشتر نمود و بروز دارد، منحصر به اینها نیست و در واقع بخشی از فرهنگ
عمومی جوامع محسوب میشود و از آن نیز تاثیر میپذیرد. بخشی از فرهنگ علمی، نظام ارزشگذاری است که اخلاق
علمی-پژوهشی بر اساس آن شکل گرفته است. انتظار میرود پژوهشگران به این نظام ارزشی، که مقبولیت بینالمللی دارد، احترام بگذارند.
نتیجه عدم احترام به این نظام طرد شدن از طرف سایر پژوهشگران است.
عرضۀ آرا و نتایج به سایر پژوهشگران، مباحثه، مقابله و نقد ایدهها و نظریات علمی، و سعی بر اقناع همگنان از ویژگیهای فرهنگ پژوهش علمی هستند؛ تثبیت یک نظریۀ علمی عموماً با اجماع جامعۀ علمی برآن شکل میگیرد. بخشی از فرهنگ علمی در عرضۀ نتایج و نظریات و ایدهها نمود مییابد که عموماً به دو صورت شفاهی در سمینارها و همایشهای علمی و یا به صورت انتشار مقاله در مجلات علمی یا در رسالهها و پایاننامهها صورت میگیرد. چاپ مقاله هدف پژوهش نیست، بلکه فقط بخشی از آن است. چاپ مقاله الزاماً به معنای تولید دانش پذیرفته شده و مدون نیست بلکه صرفاً گزارشی از نتایج فعالیتهای پژوهشی افراد است.
مجلههای علمی معمولاً فقط صاحب امتیاز نشر مقالههای پژوهشی هستند و تنها نویسندگان مقاله مسئول صحت و سقم، محتوا و مندرجات مقالات خود هستند. همانطورکه نویسندگان مالکیت معنوی ایده و نظریه و نتایج را دارند، انتظار عرفی و اخلاقی این است که در مقالات یا سمینارها نتایج حاصل از پژوهش خود نویسندگان و ارائهدهندگان مطرح شود، و مالکیت معنوی بقیۀ پژوهشگرانی که کار آنها بر نتایج به دست آمده موثر بوده به درستی و با ارجاع مناسب و ذکر ماخذ، محترم شمرده شود. انتشار نتایج پژوهشی دیگران به نام خود و استفادۀ از نتایج، عبارات، نمودارها و ایدههای دیگران بدون ذکر منبع و ماخذ، از مصادیق بارز زیر پا گذاردن اخلاق علمی-پژوهشی است.
اشتراک و ارسال مطلب به:
در لینک های زیر فایل های سخنرانی دکتر حبیب تجلی را می توانید دانلود کنید.
اشتراک و ارسال مطلب به:
توضیح تصویر: علی جوان مخترع لیزر گازی در نور صورتی رنگ لیزر هلیم-نئون
روز چهارشنبه 22 دی ماه سخنرانی ای توسط دکتر حبیب تجلی استاد برجسته و
پیشکسوت دانشکده فیزیک دانشگاه تبریز و عضو فرهنگستان علوم ایران در
بزرگداشت دکتر علی جوان ارائه خواهد شد.
شرکت برای همه علاقه مندان آزاد و رایگان است. پیش نیاز آشنایی با مبانی اپتیک و فیزیک کوانتم (دست کم در سطح کارشناسی فیزیک) است.
محل برگزاری: تهران, خیابان فرمانیه (شهید لواسانی)، بین دیباجی شمالی و کامرانیه، پلاک 70، پژوهشگاه دانش های بنیادی، کلاس C
زمان برگزاری: چهارشنبه، 22 دی ماه، ساعت 4:30 بعد از ظهر
سخنران: پروفسور حبیب تجلی (استاد پیشکسوت دانشگاه تبریز)
عنوان سخنرانی: پروفسور علی جوان و اندیشه های علمی او
چکیده: بیشک پروفسورعلی جوان یکی از تأثیرگذارترین دانشمندان ایرانی درعلوم و تکنولوژی دنیا میباشد.علیجوان، علی رغم تفکر حاکم بین تخصصین امر، در دههی 60 میلادی، توانست لیزر گازی (لیزر هلیوم-نئون) را به دنیا معرفی کند که در واقع سنگ بنای همهی تکنولوژیهای مرتبط، از ارتباطات لیزری گرفته تا کاربردهای پزشکی لیزرهای گازی، است. در این سخنرانی ابتدا مرور کوتاهی خواهیم داشت بر زندگی شخصی و علمی ایشان و سپس بارزترین و مهمترین علاقمندیهای تحقیقاتی ایشان که در مسیر علم و تکنولوژی دنیا تأثیرگذار بودهاند، معرفی خواهند شد
اشتراک و ارسال مطلب به:
این سخنرانی استاد رنانی را حتما سر فرصت بشنوید. خیلی جالب و ارزشمند هست.
اشتراک و ارسال مطلب به:
پس از با خبر شدن از درگذشت استادعلی جوان (مخترع لیزر و فیزیکدان برجسته) با پرفسور تجلی استاد پیشکسوت دانشگاه تبریز تماس گرفتم و از ایشان درخواست نمودم که به این مناسبت متنی برای وبلاگ مینجیق تهیه کنند. با وجود مشغله کاری ایشان قبول کردند. از ایشان از طرف خود و خوانندگان مینجیق بسیار سپاسگزارم. متن زیر به قلم دکتر تجلی است:
با در گذشت پروفسور علی جوان دنیای فوتونیک یکی
از پیشگامان خود را از دست داد
پروفسور علی جوان مخترع اولین لیزر پیوسته کار و
یکی از پیشروان زمینه لیزر و الکترونیک کوانتومی روز دوشنبه 22 شهریور 1395(12
سپتامبر2016) دار فانی را وداع گفت.او در آذر ماه سال1305(دسامبر1926) از پدر و
مادر تبریزی در تهران متولد شد.جوان از دبیرستان البرز دیپلم گرفت و وارد دانشکده
علوم دانشگاه تهران شد.بعد از یکسال در دیداری که از نیویورک داشت در چند درس
دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه کلمبیا شرکت کرد و به دنبال آن دکترای خود را با
راهنمایی چارلز تاونز بدون گذراندن دوره کارشناسی وکارشناسی ارشد دریافت
نمود(1951(1330)).در سال1331(1955)پسا دکترای خود را در آزمایشگاه تابش با تاونز
در تحقیق بر روی ساعت اتمی گذراند و با استفاده از اسپکترومتر تابش اتمی موج ساختار
ظریف اتمهای مس و تالیوم را بررسی کرد.
پروفسور علی جوان قبل ازکارش در لیزر تئوری میزر
سه ترازی را پایه ریزی کرد واهمیت همدوسی فازدر سیستمهای کهموج نشان داد. او با این
تحقیق عملکرد میزرهای بدون وارونی جمعییت را توجیه نمود.او همچنین این ایده را
برای ایجاد بهره با استفاده ازپدیده رامان تحریکی بکار گرفت پدیده ای که به گسترش
عظیمی در سیستمهای نوین اپتیکی منجر شد.
پروفسور علی جوان در آذر ماه1339(دسامبر1960) در
آزمایشگاههای بل تلقن بطور موفقیت آمیزی اولین لیزر گازی پیوسته کار را بکار
انداخت. درسال1340(1961) به انستیتوی ماساچوست پیوست و مرکز تحقیقات لیزر این
انستیتو را در سطح بسیار بالایی بکار انداخت و رهبری کرد.از کارهای او در این
آزمایشگاه ها اسپکتروسکپی لیزری با قدرت تفکیک زیر دوپلری-بکارگیری لیزر برای
آزمایش نسبیت خاص و همگنی فضا-پایدار سازی خروجی لیزر با دقت حدود چند کیلو
هرتز-مشاهده تجربی پدیده سوراخ سوزان لیزر برای اولین بار وکار بر روی اولین ساعت
اتمی بود.
اودرادامه فعالیتهای تحقیقاتی خود به تحقیق در
زمینه جدید تزویج نور به سیستمهای با ابعاد نانو – تولید لیزرهای با قدرت بالا – لیزرهای
پزشکی ورادارهای مولتی استاتیک(که بوسیله ساعنهای اپتیکی با دقت بالا کنترل
میشوند) پرداخت.
پروفسور جوان در سال1341(1962) جایزه استیوات بالانتین و در سال1354 جایزه
جهانی آلبرت اینشتین در علوم را دریافت نمود.
اشتراک و ارسال مطلب به:
گاهی اعضای انجمن فیزیک از این انجمن شکایت ها و انتقاد ها یی دارند که انصافا بیجا هست. چند مورد از شکایت های بی مورد مرسوم را در زیر می آورم.
1) انتظار دارند انجمن از حقوق صنفی افراد دفاع کند. تا جایی که من می دانم و برداشت نموده ام انجمن فیزیک، مطابق اساس نامه یک انجمن علمی برای ترویج فیزیک است نه یک انجمن صنفی که ضامن حقوق اعضایش باشد. اگر اشتباه می کنم لطفا مرا به طور مستند آگاه سازید.
شاید بگویید ما فیزیکدان های ایرانی احتیاج به یک انجمن صنفی داریم که ضامن حقوق مان باشد. بعد هم از فن کلام بهره بگیرید و اضافه نمایید تا جمعی از حقوق اعضایش نتواند دفاع کند چه دلیل دارد برود به سراغ اهداف بزرگتری چون ترویج علم در بستر جامعه. البته همان طور که گفتم این قبیل استدلال ها فن کلامی هستند نه استدلال هایی اثباتی! در هر حال, چه این استدلال من و شما را قانع کند چه نکند، مطابق اساس نامه انجمن فیزیک هدف و رسالت دیگری دارد و از آن نباید انتظار دفاع از حقوق صنفی داشت!
اتفاقا انجمن فیزیک چون انجمن علمی بوده و پول هم زیاد نداشته نسبتا سالم مانده است. اگر محل کسب قدرت و یا ثروت بتواند باشد آن گاه مقوله عوض می شود. یک انجمن صنفی قطعا محل کسب قدرت خواهد بود و این کسب قدرت تبعات خود را خواهد داشت که از حوصله این قلم خارج هست.
(اگر شما معتقدید به یک انجمن صنفی فیزیکدانان نیازمندیم این گوی و این میدان! بروید خود آن را ایجاد کنید. اما قبل از اقدام - اگر واقعا نیت شما خیر هست- بد نیست از تجارب "کانون وکلا" و انجمن های صنفی نظیر آن با خبر شوید!)
2) برخی وقتی از یکی از همکاران خود به هر دلیلی دلخور می شوند یک تنه به سراغ انجمن فیزیک می روند و ملودرام راه می اندازند و شکایت او را می کنند. بیچاره انجمن فیزیک! لابد این شخصیت حقوقی در دل می گوید:" پس این شخصیت های حقیقی کی بزرگ می شوند؟"
3) برخی دانشجویان دکتری فیزیک و پسا دکتری از کنفرانس های انجمن انتظار دارند که سئوالات تخصصی شان را پاسخ دهند و به آنها در کار پژوهشی کمک نمایند. وقتی این انتظار برآورد نشد به یک بار کل انجمن فیزیک را زیر سئوال می برند و می گویند به درد نمی خورد. این هم انتظار بیجایی هست. شما از کنفرانسی که برای جذب و علاقه مند ساختن دانشجوی لیسانس و فوق لیسانس برگزار می شود نباید انتظار داشته باشید دغدغه های تخصصی تان را در سطح دکتری و بالاتر پاسخ دهد. این انتظار در همایش های تخصصی تر، نظیر همین همایش های پژوهشکده فیزیک آی-پی-ام بر آورده باید شود. قابل قبول هست که بگویید در این مقطع من نیاز و دغدغه تخصصی تر دارم و به همین علت تا اطلاع ثانوی درگیر کنفرانس های انجمن فیزیک نمی شوم. اما درست نیست که کل فعالیت های این انجمن را به یک باره زیر سئوال ببرید.
از برخی از اعضای هیئت مدیره در ادوار مختلف شنیده ام که این انجمن "دموکراتیک" اداره می شود. انصافا ادعای گزافی نیست. کمابیش انتقاد ها را می شنوند و در آن به نیت اصلاح و بهبود تامل می کنند. سیستم اش نه فشار و نفوذ الیگارشی است و نه دیکتاتوری اکثریت بر اقلیت. این دستاورد کمی در یک کشور خاورمیانه ای نیست. انصافا مکانیزمی هم گذاشته اند (بخش های نظر سنجی در وبسایت) تا صدای اقلیت هم شنیده شود به شرط آن که اقلیت خود آن قدر به موضوع اهمیت دهد که نظر بنویسد. من خود تجربه نظر نویسی در سایت انجمن دارم (آن هم در یک موضوع بسیار جنجال برانگیز) . نظر سنجی ها را به دقت می خوانند. (دست کم آن زمان خواندند.)
این ارزشمند هست و جای قدر دانی دارد.
من دیدگاه ایده آل گرایانه به دموکراسی ندارم. به نظر من دموکراسی هم روشی برای اداره کردن و تصمیم
گیری است در کنار روش های دیگر. روشی مناسب و ایده آل هست که در عمل کارآیی بیشتر دارد. در جمعی که تعدادشان به حد آمار نرسیده دموکراسی معنا نمی تواند داشته باشد. در جمعی هم که افراد از سطح سواد و یا سطح رفاه زیادی برخوردار نباشد باز هم-به دلایلی که همگی می دانیم- خیلی دموکراسی کار نمی کند. اما هم تعداد اعضای انجمن فیزیک به حد آمار رسیده و هم -شکر خدا- همه اعضایش سطح سواد بسیار بالا و سطح معیشتی نسبتا خوب دارند. اینجا دموکراسی علی الاصول باید کار کند و تجربه نشان می دهد که کار کرده است. البته این روش اداره اینرسی را بالا می برد ولی در طی تاریخ انجمن فیزیک که به عملکرد آن می نگرید می بینید، دستاوردهای قابل توجه در ترویج فیزیک در جامعه داشته است و مجلات ترویجی آن استعداد های بسیاری به سمت دانشکده های فیزیک جذب نموده است. این دستاوردها کمابیش مستقل بوده از این که چه کسانی در رده های مدیریتی آن نشسته باشند. مهم تر آن که مستقل بوده از کیش شخصیت افرادی که سعی کرده باشند در آن نفوذ پیدا کنند و قدرت در پس پرده باشند! این است دستاورد دموکراتیک بودن انجمن فیزیک ایران. بدون برگرفتن روش های دموکراتیک قطعا نمی شد! برای کشوری در خاورمیانه که عمر قدیمی ترین دانشگاهش که به طور مستمر فعالیت کرده به صد سال هم نمی رسد دستاورد شایان توجه و شایان تقدیری است.
اشتراک و ارسال مطلب به:
انجمن فیزیک فعالیت های گوناگونی برای ترویج فیزیک انجام می دهد. برای این فعالیت ها نیاز به حمایت مالی دارد. اگر عضو انجمن هستید و به لحاظ مالی در مضیقه نیستید در پرداخت حق عضویت اهمال نکنید. اگر من به عنوان یک استاد دانشگاه که خدا را شکر پرداخت حق عضویت 165 هزار تومان در سال بار مالی سنگین بر دوشم نمی گذارد امروز خسیسی به خرج دهم و آن را از روی رندی و زرنگی پرداخت نکنم فردا فعالیت های انجمن بسته می شود. پس فردا می دانید چه می شود؟! انواع و اقسام اشاعه دهندگان خرافات در خلا منبعی که پاسخگوی سئوالات علمی جامعه در سطح ملی باشد رشد می کنند و به تحمیق مردم می پردازند. پس پسین فردا همون ها می نشینند روی سرمان (تا حدود زیادی همین الان هم نشسته اند. اون وقت از این هم بدتر می شود. نگاهی به کشورها ی همسایه نشان می دهد از بد، بدترها می تواند باشد)!
به عنوان یک فیزیکدان دوست دارم در جامعه زندگی کنم که فروش کتاب زندگی امی نوتر از فروش رمان بامداد خمار پیشی بگیرد. چرا؟! چه اهمیتی برای من دارد؟! می خواهم فداکاری در راه دانش مقبول جامعه افتد نه شلاق زدن خواستگار توسط پدر پولدار دختر در خیابان (یکی از صحنه های بامداد خمار که خیلی از خوانندگان سیصد هزار نفری این رمان به سادگی از کنارش گذشتند و به راحتی پذیرفتند و عادی دانستند). انجمن فیزیک وقتی نمایشگاه عکاسی فیزیکی در سطح ملی برگزار می کند، وقتی کنفرانس دانش آموزی فیزیک هر سال در یکی از شهرهای ایران برگزار می کند، وقتی مجلات ترویج علم منتشر می سازد در واقع ذائقه فرهنگی جامعه را از پایین تغییر می دهد و راه را برای این تغییر تحول اجتماعی فرهنگی هموار می سازد.
اشتراک و ارسال مطلب به:
من خودم معلمم. می دونم که نمی شه سئوال ها را چنان بادقت طرح کرد که با دقت بیش از دو نمره سواد دانش آموز یا دانشجو را محک بزنه.
چیزی حدود ١٦ تا درس مختلف داشته باشند در معدل می شه حدود عدم دقت حدود نیم نمره.
به لحاظ آماری با جذر تعداد دروس دقیق تر می شه.
حالا این بساط چیه که به عنوان لاف می گویند در فلان مدرسه سر صدم نمره شاگرد ها با هم رقابت می کنند؟
خوب دارند سر هیچ و پوچ رقابت می کنند!
معدل ١٥ با معدل ١٩ تفاوت معنا دار داره اما معدل نوزده و بیست پنج صدم با معدل نوزدهم سی وشش صدم تفاوت معنا دار نداره.
کسی که این لاف را می زنه اصلا معنای اندازه گیری و معنای آمار را نمی دونه.
وای دریغ که با همین نادانی نوجوانی بچه ها را از بین می برند!
اشتراک و ارسال مطلب به:
در حدود یک ثانیه بعد از مهبانگ هسته های سبک مثل هلیم لیتیوم و .... تولید می شوند
در واقع پیش بینی صحیح فراوانی نسبی این هسته ها در جهان از موفقیت های چشمگیر فرضیه مهبانگ هست.
هسته های سنگین تر نظیر کربن و نیتروژن و ... در مرکز ستارگان تولید شده اند.
ستاره ها در آخر عمر خود منفجر می شوند و در اثر انفجار مواد درون آنها به بیرون می رود.. از مواد بیرون ریخته دوباره ستاره ها و سیارات تشکیل می شوند.
خورشید ما ستاره نسل سوم هست.
همان طوری که گفتم عناصر سنگین تر از برلیوم در مرکز ستارگان تولید شده اند.
در فاز معمولی ستارگان هسته سنگین تر از آهن نمی تواند تولید شود.
هسته آهن پایدار است. در شرایط معمولی اگر نوترون یا پرتونی به آن افزوده شود بلافاصله به آهن واپاشی می کند.
فرضیه رایج آن هست که
هسته های سنگین تر نظیر طلا در شرایط ابرنواختر (مرحله نهایی عمر ستارگان سنگین که ستاره می رُمبد) به وجود آمده اند. در آن هنگام چگالی چنان بالاست که تا هسته سنگین تر بخواهد به هسته آهن واپاشی کند نوترونی دیگر به هسته می خورد و هسته پایدار دیگری که سنگین تر از آهن هست به وجود می آید.
اشتراک و ارسال مطلب به: