مینجیق

+0 به یه ن

قبلا نوشتم كه در دامنه ی آرزوبلاگ زیاد زنانه نویسی نمی شود. دیشب این وبلاگ را پیدا كردم. زندگی نامه ی زنان معروف است. نوشته ی آخر آن در مورد سارا خاتون مادر اوزون حسن است. نویسنده او را اولین "بانوی اول"  معرفی می كند. این درست نیست. در سلسله ی قبلی "قاراقویونلو ها" خاتون ها و بیگم های متنفذ و نیكوكار بسیاری بودند. مسجد كبود تبریز و قیزكؤرپوسی میانه از جمله یادگاراهای خاتون های سلسله ی قاراقویونلو هست كه قبل از سارا خاتون بودند.

در بخش كامنت های آن یادداشت شخصی با نام "اردبیللی" نوشته كه سارا خاتون ترابوزانی و مسیحی بوده . به نظر  ایشان  نوشتن در مورد این خاتون و گرامیداشت آن چندان لزومی ندارد.

من حدس می زنم "اردبیللی" سارا خاتون و دسپینا خاتون را با هم عوضی گرفته اند. البته مطمئن نیستم. من در مورد ساراخاتون اطلاع چندانی ندارم. اگر كسی اطلاعات تاریخی دقیق تری دارد تصحیح بفرماید. 

همان طوری كه در نوشته ی قبلی ام تاكید كردم علت این كه امثال من به این شخصیت های تاریخی علاقه نشان می دهیم  یك نوع كنجكاوی زنانه است. وقتی تاریخ رسمی خوانده ایم اغلب در مورد مردان بوده است. وقتی در گوشه ی كتابی نام زنی می بینیم كنچكاو می شویم. این لزوما به معنای "گنده كردن" این افراد نیست. فقط برایمان جالب است. همین و بس! نكته در این جاست كه تعداد كسانی كه همین نوع كنجكاوی را دارند در دنیا كم نیست. پس یك مقدار در مورد این ملكه ها و خاتون های تاریخی اطلاعات بدهیم برای رشد گردشگردی مفید می تواند باشد.  

یك چیز دیگه! هم من و هم شما می دانیم سریال های پربیننده ی تركیه ای  به لحاظ دقت تاریخی یا روانشناسی زنان  چندان اعتباری ندارند. شخصیت زن مكاره ی خائن و اغواگر كه این گونه سریال ها بر محور آن می چرخد به احتمال زیاد زاییده ذهن فیلمنامه نویس است و زنان مزبور در عالم واقعیت چنین شخصیتی نداشته اند. اما شما به اونش چی كار دارید؟! همین سریال های آبكی  در سه قاره خریدار دارند. با دیدن این سریال ها توریست ها به سوی استانبول صف می كشند تا محل زندگی و خرید همین زنان خیالی را سیاحت كنند و نسخه ی بدلی جواهرات آنها را بخرند. برای خودش صنعتی شده!  چرا ما از این درآمد های توریستی  از محل معرفی دسپینا خاتون نخواهیم داشته باشیم؟!  اشكالی داره؟!  (من از این سریال های تركیه ای به واقع بیزارم. بیش از چند دقیقه اش را نمی توانم تحمل كنم. اما می بینم كه برخی بسیار به آنها علاقه مندند!)

پی نوشت: البته سینمای تركیه فیلم ها ی قشنگ و تاثیر گذار هم زیاد داره. من به خصوص از فیلم  "آدم خندان" كمال سونال خوشم می آید. یك روز در باره ی این فیلم و دیگر فیلم های مربوط به زاغه نشینی در تركیه می نویسم. سلام و تحیت من بر همه ی فیلمسازانی كه این معضل اجتماعی را بدون شعار زدگی رونمایی می كنند. سینمای تركیه ای به نیكویی از عهده ی این كار برآمده.

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

بعد از بازدید از مسجد كبود در روز دوم فروردین كنجكاو شدم كه قدری در مورد دوره ی تاریخی 180ساله (از سال1375تاحدود 1555 میلادی) كه تبریز به ترتیب مركز حكومت های قراقویونلو، آق قویونلو و صفوی (تا نیمه های سلطنت شاه طهماسب) بود مطالعه كنم. قلمرو قاراقویونلو ها در زمان جهانشاه-كه مسجد كبود در دوره ی او ساخته شده- دراز و باریك بوده و شامل آذربایجان بخش هایی از تركیه ی فعلی و قسمت هایی از عراق می شده و تا خلیج فارس پیش می رفته. اروند رود را هم شامل می شده. از روی نقشه به نظرم می رسه دجله و فرات هم جزو قلمرو بوده. از اون ور هم كه ساحل غربی دریای خزر وقسمت بزرگی از گیلان را داشتند. اگر شم اقتصادی داشتند علی الاصول می توانستند از راه تجارت و تولید محصولات كشاورزی و ترانزیت كالا حسابی ثروتمند شوند. اگر چنین بوده باشد باید آثار تاریخی و اشیا ی عتیقه ی بسیار از آن دوره باقی مانده باشد كه برای جذب توریست مفید می تواند باشد.

در زمان قدرت آنها, آق قویونلوها در غرب قلمروی قراقویونلوها و در منطقه ی دیار بكیر تركیه ی فعلی قلمروی كوچكی داشتند. در سال 1453میلادی( مطابق تقویم جولیان) عثمانی ها بیزانسی ها را در استانبول (قسطنطنیه) شكست دادند. یاد آوری می كنم مورخین معمولا این اتفاق تاریخی را پایان قرون وسطی می گیرند. پس دوره ی مورد بحث ما اواخر قرون وسطی و اوایل قرون جدید است.گویا در آن زمان ها بین سران آق قویونلو و شهزاده خانم ها و اشراف بیزانس وصلت خانوادگی زیاد صورت می گرفته. بالاخره در سال 1467 اوزون حسن از طایفه ی آق قویونلو می آید قرا قویونلو ها را شكست می دهد و بعد ها حكومتش را وسیع تر می سازد. قلمروی وی بخش هایی از تركیه و پاكستان و تمام عراق و ایران فعلی منهای خراسان را شامل می شد.

 همسر اوزون حسن، زنی بود به نام تئودورا كه دختر امپراطور طرابوزان (واقع در جنوب دریای سیاه) بوده كه به او دسپینا خاتون می گفتند. دسپینا خاتون در تبریز سالها ملكه بود اما مسلمان نشد و دین نصرانی خود را حفظ كرد. قضیه مال بیش از 550 سال پیش و در دنیای پیش از دوران مدرن است. باور تان می شود؟! نام دختر دسپینا خاتون، مارتا (حلیمه) بود كه از قضای روزگار با خاندان صفوی وصلت كرد وپسری را دنیا آورد كه سرسلسله ی حكومت صفوی شد : شاه اسماعیل اول. تصور ش را می كردید كه مردی مانند شاه اسماعیل مادری داشته باشد كه نامش مارتا باشد و مادربزرگش یك ملكه ی مسیحی در تبریز و جد مادریش امپراطور ارتودكس در طرابوزان؟! این داستان های تاریخی پتانسیل جذب توریست از كشورهایی مانند یونان دارد. دسپینا از تبار یونانی است. به قوم دسپینا خاتون كه در جنوب دریای سیاه سكنی داشتند یونانی های پنتیك می گویند. زبانشان هم گویشی خاص از زبان یونانی است. ظاهرا این دسپینا خاتون در یونان شناخته شده تر است تا در تبریز امروز! برای خود من كه این اطلاعات كاملا جدید و بسیار غیر قابل تصور بود! در زمان اوزون حسن و دسپینا خاتون روابط دیپلماتیك و تجاری نزدیكی بین آق قویونلوها و جمهوری ونیز برقرار بوده. در واقع منبع تاریخی مهم یادداشت های تجار و دیپلمات های ایتالیایی است كه به ایران می آمدند و برخی از آنها با دسپینا خاتون در دربار تبریز هم دیدار می كردند(حدود 550 سال پیش!). بنا به منابع غربی، دسپینا خاتون زن قدرتمندی در دربار بوده.این نكته ها هم می تواند برای توریست های اروپایی جالب باشد. برای كسی كه می خواهد رمان تاریخی بنویسد آن دوره، دوره ای بكر و جذاب از نظر داستان نویسی می تواند باشد. (یاد قسمت اول سریال قهوه ی تلخ افتادم!) بر عكس تصور اشتباهی كه هست مستندات و منابع تاریخی مكتوب و نسبتا موثق هم در باره ی آن دوره كم نیست.

توضیح: به زبان تركی آق=سفید، قارا یا قره=سیاه، قُویون=گوسفند، لو پسوند انتساب است كه در آخر خیلی كلمات و به خصوص نام های خانوادگی هست. اوزون=دراز

توضیح درباره ی عكس: تصویر پل آجی چای (تلخه رود) است. در سفرنامه ی ونیزیان در زمان شاه اسماعیل اول به این پل اشاره شده است. احتمال می دهم تاریخ احداث پل به قبل از زمان شاه اسماعیل برگردد ویادگار یكی از دوران های آق قویونلو یا قرا قویونلو باشد. اگر كسی اطلاع دقیق تری دارد لطفا به من اطلاع دهد. وقتی از فرودگاه تبریز به سمت تبریز می روید این پل تاریخی را در كنار خود مشاهده خواهید كرد.(عكس را خودم نگرفته ام بلكه از اینترنت پیدا كردم. نمی دانم عكاسش كیست والا درستش این بود كه كردیت می دادم و می نوشتم image courtesy of.... )

توضیح آخر: این كه من گشته ام و این اطلاعات را پیدا كرده و خوانده ام ودارم بازگو می كنم یكی به علت كنجكاوی زنانه است و دیگری برای جذب توریست. والا من برای تعریف هویتم نه به دسپینا خاتون نیازی دارم نه به مارتا بیگم !!! تا چند روز پیش هم اسمشان را نشنیده بودم و همین بودم كه الان هستم! همان گونه كه قبلا تاكید نمودم در تعریف هویتم همانند آن دختر پانزده ساله افسانه های دوران كودكی ام به عقلم و دستاوردهای عقلم تكیه می كنم نه به استخوان های پوسیده و هفتصد كفن پوسانده كه معلوم هم نیست نسبتی با آنها دارم یا نه. 

 پی نوشت: اوزون حسن همسری دیگر هم به نام سلجوق شاه بیگم داشته است. به دستور این خانم گنبدی رفیع با كاشیكاری های زیبا به مسجد جامع تبریز اضافه می شود. بنا ی اولیه مسجد جامع تبریز قدیمی تر است و به دوره ی پیش از حمله ی مغول بر می گردد

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

قبلا در مورد مادران مخترع نوشته بودم. مادر هایی كه خانه دار هستند  گاهی با توجه به نیازهای فرزندانشان وسیله هایی ابداع یا اختراع می كنند كه اگر به تولید انبوه برسه حسابی به فروش می ره و مامان را میلیونر می كنه.

بعضا چیزهای خیلی ساده. مثل لیوان دردار برای بچه هایی كه تازه در لیوان آب یا شیر خوردن را شروع كردند.  بچه های  كوچك كه می روند دستشویی با دستمال توالت بازی می كنند و همه ی رول را می ریزند روی زمین. یك مامان با یك میله ی ساده ترمز برای دستمال توالت ساخته بود. همین اختراعش او را میلیاونر كرد.

این سایت در مورد مادران مخترع است. صد البته هر ابداعی از این دست آن قدر نمی گیره كه مادرمخترع را میلیونر كنه. اما مهم كه پول نیست. مهم اینه كه مادر خلاقیت خودش را برای یك كار مفید به كار بسته. این كارها نشاط زاست و جلوی افسردگی را می گیرد.

در ولایت ما خانم های خانه دار هر كدام ده ها ابداع و ابتكار دارند.  از روش های نوین حفظ با طراوت برگ مو برای فصل زمستان بگیر تا راهی برای منظم كردن ریشه های فرش.  متاسفانه زیاد از این پتانسیل عظیم خلاقیت زنان سرزمین من استفاده نمی شه. البته زیرساخت ها اینجا آن طور نیست كه امكان رشد یك مادر مخترع تا میلیونر شدن باشه. اما من فكر می كنم همین آرزوبلاگ با سیستم تبلیغاتش و... می تونه راهی باز بكنه برای این كه خانم های خانه دار اختراعات و ابداعات خود را به عرضه برسانند و از این طریق درآمدی داشته باشند.

شاید بد نباشه چند نفر از خانم های مبتكر برای این كار پیشقدم بشوند. یك وبلاگ گروهی "آنالار اختراعلاری" در همین دامنه ی آرزوبلاگ بسازند ببینیم چی می شه. امتحانش مجانیه! حداقلش یك تفریح مجانی است.

از این سایت خوشم می آید. چهره ی همه ی خانم ها در آن خندان و بانشاط هست و از افسردگی در آن خبری نیست. یك حسی به من می گه خنده هاشان واقعی است نه مصنوعی. چرا خندان نباشند؟! از یك طرف كنار عزیزانشان هستند و از طرف دیگر پول پارو می كنند!  دلا كی به شود كارت اگر اكنون نخواهد شد؟!

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

بابام می گه وقتی كوچك بودند سماور خانه شان سوخته بود. عموی خدابیامرزم كه نوجوانی آن زمان بود سماور را برده بود برای تعمیر. سماورچی نگاهی به سماور می اندازد و با كمال احساس خطاب به سماور می خواند:
یقین عشقین دادین سند دادیپسان!
بو اول یانماقین دی یا یانیپسان؟!
(ترجمه: حتما مزه ی عشق را تو هم چشیدی. این سوختن اولته یا قبلا هم سوخته ای ؟!)

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

من سه سال از دوره ی دكترایم را در بخش تئوری شتابدهنده خطی استنفورد SLACگذرانده ام. محوطه ی بزرگی داشت كه در آن آهو بود. مار بود. سنجاب هم كه فراوان بود.
یك مدت می گفتند شیر كوهی (سوت یخ, اصلان) در آن دیده شده. می گفتند اگر شیر دیدید یك وقت ندوید كه دنبال شما می كند. می گفتند به جایش پالتو تان را باز كنید, دستانتان را باز كنید كه شما را گنده ببیند و بترسد و در برود.
خلاصه توصیه ی  بخش ایمنی استنفورد كه جزو مهمترین بخش هایش است این بود

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

سال 2006شاهین رفته بود كره ی جنوبی. از آنجا دو دست  chopstick كره ای آورد. چاپستیك كره ای فلزی است. (چاپستیك همان وسیله ای است كه در خاور دور با آن غذا می خورند.) راستش من یك كم سرش غر زدم كه اینها به چه درد ما خواهند خورد! سال بعد خودم كره رفتم. آنجا همكاران ایتالیایی رفتند و سرویس غذا خوری كره ای گرفتم. پرسیدم مگه شما در خانه تان در ایتالیا از این چاپستیك ها می خواهید استفاده ببرید؟! گفتند بله هر از گاهی. راستش عذاب وجدان گرفتم كه غرولند كرده بودم. بعد از این كه به خانه برگشتم فوری چاپستیك هایی كه شاهین خریده بود پیدا كردم آوردم گذاشتم سر میز غذا خوری. اما از آن زمان تا حالا یك بار هم مثل كره ای ها از این چاپستیك ها استفاده نكرده ایم. اما مورد استفاده ی بسیار خوبی برایشان پیدا كردم. تو گویی جای این وسیله در سفره ی هزاران ساله ی ما خالی بود. حدس بزنید چه استفاده ای. درست حدس زدید! برای استخراج ایلیه بسیار كار آمد هستند. ایلیه چیه؟! ایلیه دیگه! انگلیسی ها به آن می گویند Bone-marrow

ما ترك ها به آن می گوییم ایلیه. البته احتمالا درستش "ایلیك" هست كه در محاوره می گوییم "ایلیه". نمی دانید برای استخراج ایلیه چه می كنه این چاپستیك كره ای!! تا ذره ی آخرش را در می آره. برخی برای خارج كردن ایلیه آن را مك می زنند. خیلی خطرناك هست. اگر خرده استخوانی توش باشه می پره تو گلو، كار دست آدم می ده.

خیلی از این خرده ریزها هستند كه جاشون خالی هست. اگر یكی ابتكار عمل داشته باشه و آنها را درست كنه و در بازار عرضه كنه حسابی كارش می گیره. شما پیشنهادی دارید؟ بیایید برای تفریح هم كه شده بنویسیم دوست داریم چه وسیله ی ساده ای در بازار باشد كه ما برویم و بخریم.

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

چند وقت هست دنبال قابلمه می گردم.  قابلمه ها و پلوپز ها و .... موجود در بازار اغلب یك سوراخ روی ِدر دارند كه بخار از آن جا خارج می شود. این چنین قابلمه هایی به درد ِدم كردن برنج نمی خورند. درِ برنج موقع دم كردن باید كیپ باشد.
برخی می آیند با خمیر نان آن سوراخ را می پوشانند برخی هم با مفتول سیمی و.... من خوشم نمی آید از این كار. تمیز كردنش مشكل می شود و می شود محل تجمع عوامل بیماری زا. حالا خمیر نان كه بركت خداست اما فلزی كه در ساختن قابلمه و... به كار می رود باید خاص باشد تا تركیبات مضر برای سلامت به وجود نیاورد. مفتولی كه این ور اون ور پیدا می كنیم لزوما از چنین استانداردی برخوردار نیست. خیلی زور داره كه قابلمه ی خارجی گرانقمیت بگیری بعدش هم یك مفتول بچپونی توی سوراخش. هم بیریخت می شه و مضر سلامت.
اگر من مجبور شوم باز با كاغذ آلومینیمی این كار را می كنم . (همان قولقوشوم كاغاذی) بالاخره این كاغذ های آلومینیومی برای كار پخت و پز تهیه شده اند و لابد استانداردهایی دارند. فرق می كنند با مفتول سنجاق كاغذ كه اصلا برای این كار ساخته نشده كه استانداردش را داشته باشد.
به نظر شما راه حل مناسب چیست؟

اگر در ایران یك تولید كننده در قابلمه باشد كه برای قابلمه های خارجی در  تولید كند حسابی كارش می گیرد.

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

از وقتی وضع مالی چینی ها بهتر شده حسابی برای عروسی هاشون خرج می كنند. به خصوص برای فیلم عروسی شان! جایی خواندم عروس ودامادهای چینی فیلم تاریخی بازی می كنند. نقش اجداد چند هزار ساله شان را.
گویا هویت در فرهنگ چینی خیلی روی اجداد و شجره نامه تاكید می كند. برای همین این جوری فیلم عروسی درست كردن مد شده. می خواهند چند اجداد هزار ساله شان را هم برای عروسی شان بكشند جلوی دوربین. به قول شاهین لابد اجداد همگی شان امپراطور بوده و كسی رعیت زاده نیست! هر چی خرج می خواد داشته باشه اما جد طرف باید امپراطوری در قصر در فیلم به تصویر كشیده بشه!! (بچه رعیت بودن كم خرج تر و راحت تر باید باشه!)
دوست چینی ام می گفت داستان چینی زندگی یك شخص نیست. سرگذشت یك خاندان در نسل های متوالی داستان چینی را می سازد. در این فضای فرهنگی لابد فیلم عروسی آدم های مایه دار آن جوری از آب در می اید.
بازاریابی ابتكاری خیلی هوشمندی می خواهد با فضای فرهنگی شهری را بدانی تا چه نوع محصول یا خدمات خریدار پیدا  می كند. به نظر شما در چارچوب فرهنگ ما چه چیزی حسابی می گیرد و خریدار پیدا می كند؟ یك پیشنهاد ابتكاری بدهید شاید كسی از ایده اش خوشش آمدو اجرا كرد  و كار آفرینی و اشتغالزایی كرد.

پی نوشت: برام جالبه بدونم قدمت اختراع چینی وسیله ای به نام backscratcherبیشتر است یا شعر "كس نخارد ...."
در مورد این وسیله از این منبع:

China

• The back scratcher has had various incarnations during different periods of history. Records show that the Chinese Emperor Yang of the Sui Dynasty (580 to 618 A.D.) owned a jade back scratcher carved like a piece of bamboo. Instead of the customary hand that ornaments one end of most back scratchers, this ornately fashioned item had a plaque shaped in the Chinese traditional cloud pattern. Jade was the material of choice for the emperor and his court.

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

یكی از معلمین مان موقع تدریس تفاوت بوزون و فرمیون  می گفت  دخترها بوزون هستند و پسرها فرمیون! دخترها كه سر كلاس می رسند همگی پیش هم  می نشینند (Boson condensation) اما پسرها سعی می كنند در دور ترین فاصله از هم بشینند كه راحت باشند. من آن  موقع فكر می كردم همین جوری یك چیزی می گه كه هم خنده دار باشه و هم فرق بوزون و فرمیون یادمان بمانه. اما بعدا در كلاس های مختلط دیدم بیراه هم نمی گه: معمولا دخترها بغل دست هم می نشینند و تو خیلی از كارها از همدیگر یاد می گیرند و با هم مشاركت می كنند.

این یكی از اخلاق های زنانه هست كه در جامعه مردسالار كه قرن ها قلم  و تریبون هر دو در اختیار تام مردها بوده به بدترین شكل و با بار منفی "چشم همچشمی" تعبیر شده.

چشم و همچشمی ناپسند هست. به این معنی كه فقط به این علت كه یكی یك كار را كرده من برگردم و خودم را به آب و آتش بزنم و به زندگی ام ضربه بزنم كه از او عقب نمانم. اگر این كار را بكنم خیلی در زندگی ام تنش ایجاد كرده ام. اما اون چیزی كه بین خانم ها مرسوم هست لزوما این نیست.

اتفاقا خانم ها بیشتر در كارهای مثبت از همدیگر یاد می گیرند. آموختن مهارت ها. كارهای خیریه و....

واقعیتش را بخواهید من در محیط اطرافم زیاد این جمع را ندارم و از این جهت احساس كمبود می كنم. برای همین هم وبلاگ را راه انداخته ام.  این خانم لار قوناقلیقی را  درفضای مجازی راه انداخته ام تا كمبود در محیط واقعی اطرافم كمی جبران شود. شخصا از این خانم لار قوناقلیقی لذت می برم.  یاشاسین آرزو بلاگ! یاشاسین خوانندگان نازنین مینجق و مهمانان این قوناقلیق!

اگر غم لشكر انگیزد كه خون عاشقان ریزد

من و ساقی به هم سازیم و بنیادش براندازیم.

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو

+0 به یه ن

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل

آردینی اوخو