مینجیق

چندی پیش در روزنامه شرق مقاله ای با عنوان راه های تشخیص علم از شبه علم منتشر کرده بودم. اینجا لینک آن را دو باره قرار می دهم.

در زمینه خشک شدن دریاچه اورمیه هم فرضیه های شبه علمی زیادی در فضای مجازی دست به دست می شود. من قصد ندارم که دانه به دانه آنها را تحلیل کنم. این کار وقت تلف کردن است! اما یک مورد را به طور خاص مطرح می کنم. یک ویدئو چند دقیقه ای این روزها پخش می شود که ادعا می کند گاز متان ساطع شده از دریاچه اورمیه مانع از بارش ابرها می شود. این ادعا قسمت قابل توجهی از ویژگی های شبه علم را که در مقاله ام توضیح دادم در بر دارد.

اولا دو سه اصطلاح علمی را بلغور می کند. گاز متان کلمه نسبتا علمی است که وقتی عوام آن را می شنوند فکر می کنند خیلی حرف علمی ای زده شد. اما اگر اندکی شیمی دبیرستان را به خاطر آوریم حتما این سئوال برایمان پیش می آید که چرا باید دریاچه نمکینی مثل دریاچه اورمیه که از نظر حضور پلانکتون و جانواران دریایی بسیار ضعیف بود گاز آلی متان را ساطع کند؟! مگه متان همان سی-هاش-٤ نیست که از مرداب های مملو از گیاه واز معده گاوها در می آید؟! دریاچه اورمیه را چه به متان؟! (داخل پارانتز عرض کنم که متان جزو گازهای گلخانه ای پرضرر برای گرم شدن سراسری زمین هست اما آن تاثیرات که در آن فیلم ادعا می شود ندارد!)

دوم این که این فرضیه شبه علمی پیش بینی ای دارد که با مشاهده نمی خواند. پیش بینی می کند که باران نخواهد آمد درصورتی که همین امسال اون قدر باران آمد که نزدیک بود سیل بیاد. در علم اگر پیش بینی با مشاهده نخواند فروتنانه به اشتباه یاکاستی اقرار می کنیم اما مروجان شبه علم با این چیزها از رو نمی روند!

مهمتر از همه آن که مروجان شبه علم آتوریته مجامع علمی را به رسمیت نمی شناسند. ادعا می کنند یا دانشگاهیان نمی فهمند اینها چه می گویند و یا توطئه ای در کار است که حقیقت را انکار می کنند. ستاد احیا وجود هاله ای حول دریاچه را که مانع از بارش می شود رد می کند. کارشناسان ستاد احیا استادان دانشگاه معتبر کشور نظیر دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تبریز هستند که در رشته خود صاحبنظرند و حرف چرند نمی زنند. حالا چی شده استادان معتبرترین دانشگاه های کشور را قبول نمی کنیم اما حرف گوینده ای را که معلوم نیست کیه و ازکجا آمده قبول می کنیم؟!

ببینید هر فیلمی که چهارتا اصطلاحی علمی را بلغور می کنه و گوینده آن تن صدای گیرایی داره فیلم مستند علمی قابل استناد نیست. می دانم همه مان دل در گروی احیای دریاچه اورمیه داریم ولی با بازنشر شایعات و مطالب شبه علمی نه تنها به نجات دریاچه اورمیه کمکی نمی کنیم بلکه این نیروی اجتماعی را هم که می تونه پشتیبان پیشبرد طرح های موثر احیا باشه به هدر می دهیم. اگر مطلبی در تضاد با موضع ستاد احیا ی دریاچه باشه لطفا بازنشر ندهید.

پی نوشت مهم: فرضیه آقای دکتر ساری صراف شاید درست باشه. باید در موردش مطالعه بیشتری بشه. اون چیزی که در اون فیلم که می گفت گاز متان که از دریاچه اورمیه ساطع می شه مانع بارش باران می شه بی معنی بود. در اون فیلم برخی از اصطلاحات فرضیه دکتر ساری صراف هم به کاربرده شده بود. این هم از ویژگی های شبه علم هست که چند اصطلاح از متون علمی وام می گیرند و نابجا استفاده می کنند. یک وقت سو تفاهم نشه که من -خدای ناکرده- فرضیه دکتر ساری صراف را زیر سئوال بردم. فرضیه ایشان ، فرضیه ای علمی است که در کنار فرضیه ها ی دیگر باید به بوته آزمایش با متدلوژی علمی سپرده بشه تا تایید یا رد بشه. 🍀@minjigh

🍀@minjigh

 یکى از اون ور می گفت خاک بریزید روی دریاچه! اون یکی از اون ور می گفت آب ارس را منتقل کنیم. (از کجا معلوم این راه حل نبوغ آمیز طبیعت جلفا را به هم نریزه؟! آیا جمهوری آذربایجان وارمنستان ساکت می نشینند که ما از این کارها بکنیم؟! بودجه اش را از کجا بیاوریم؟!) این یکی می گه یالله میانگذر را تخریب کنید! (از کجا معلوم صدمات محیط زیستی ناشی از پروسه تخریب این سازه بیشتر از حضورش نباشه؟! مطالعه ای شده؟!)

 مطالعه ای برای این طرح ها نشده که! هرکسی از رختخوابش بلند شده یک طرح شاذ به ذهنش رسیده داره بلغور می کنه که توجه جلب کنه و معروف بشه! هرچی طرح شاذ تر، جلب توجه بیشتر! اما ستاد احیا ی دریاچه اورمیه چند سالی است داره جوانب امر را بررسی می کنه و به جمع بندی و راهکار هم رسیده. وقتی گزارش ها و جمع بندی هایشان را به دقت می خوانیم می بینیم سنجیده و حساب شده و مطالعه شده است.  

عوض این که هر روز یک طرح شاذ را بلغور کنیم بیاییم انرژی مان را بذاریم که از همین برنامه های پیشنهادی و مورد تایید ستاد احیا پشتیبانی کنیم. باور کنید این کار سخت خیلی به حمایت روحی و فکری ما نیاز داره. 

الان عرض می کنم چرا پشتیبانی ما مهمه: آخر امسال یک انتخابات مجلس دیگر در پی هست. اگر این طرح های شاز مزخرف در بین افکار عمومی محبوبیت پیدا کنند بلافاصله تبدیل به شعار انتخاباتی کاندیداها خواهند شد! بعدش هم هر کدام با بوق و کرنا به طرح های سنجیده ستاد احیا خواهند تاخت و کارشکنی خواهند کرد (یا مستقیم یا با تحریک کشاورزان). بیایید چنان محکم پشت سر طرح های ستاد احیای دریاچه بایستیم که فردا کاندیداهای مجلس هم برای جمع آوری رای حمایت خود را از طرح های مورد تایید ستاد احیا اعلام بدارند 🍀@minjigh

در ادامه نوشته ام تحت عنوان "تابو شکنی در روز پدر" بحثی شد که فکر می کنم بازنویسی آن در اینجا مفید واقع بتونه بشه:

شوخی: اینم من براساس مشاهداتم اضافه کنم :صمیمیت و حق انتقاد رو موافقم ولی با شوخی چندان موافق نیستم چون شوخی ابهت آدم رو از بین می بره و باعث شکستن حرمت ها میشه! حتی والدینم باید خیلی حواسشون باشه که شوخی رو با لودگی اشتباه نگیرند که بعدا حرمتشون شکسته میشه و بچه در تصمیمای مهم روی یه دلقک زیاد حساب باز نمی کنند که بخوان باهاش مشورت کنتد.

مینجیق: تا جایی که من می دانم شوخی بین والدین و بچه ها خوبه. والدینی که اجازه می دهند بچه ها شون سر به سرشون بذارند بچه ها یشان را بهتر در کنار خود حفظ می کنند..

اما چیزی که بد هست و ابهت والدین را از بین می بره این هست که والدین بیایند و با بچه درددل کنند. یعنی مشکلات خود را با بچه در میان بگذارند. این خوب نیست. به بچه ضربه می زنه.
این که مادر بیاید و با دخترش درددل کنه و از والدین خودش یا شوهرش پیش او شکایت کنه صمیمیت ایجاد نمی کنه . به دختر ضربه می زنه.

این هم که برخی مادرها-به خصوص اونهایی که شوهرش فوت کرده یا متارکه کرده- به پسرهای نوجوان خودشان  "مرد خانه" می گویند  هم بد هست. ظاهرش بامزه هست یا حرمت گذاشتن هست. اما باطنش این هست که پسرک زیادی مسئله را جدی می گیره و احساس مسئولیتی می کنه که برایش هنوز زود هست. ضربه می بینه. به خصوص اگر مشکل اقتصادی هم باشه (که این روزها اغلب هست.)
اینها را من از کارشناسان علوم تربیتی شنیده ام. اگر فرزند دارید حتما در این موارد مطالعه کنید.

بهاره: میشه این سر به سر گذاشتن رو بیشتر توضیح بدین؟

بچه ها معمولا با سلیقه والدین در انتخاب لباس و موسیقی .... یا در سلیقه آنها در انتخاب تفریحات یا آداب کافه رفتن شان شوخی می کنند و آنها را دمده می خوانند.
اشکالی نداره. جلویشان را بگیرند صمیمیت از بین می رود.

اتفاقا بچه های دکتر هلاکویی فرید و پرهام هم زیاد در جمع سر به سر او می ذارند. او هم کیف می کنه.
می توانید فایل هایشان را تماشا کنید.

بهاره: 

از اواخر سال 1395 به این سو زمزمه هایی هست که می خواهد تامین هزینه های احیا دریاچه اورمیه را به خیریه واگذار کند.

من از سال 1388 به این سو در وبلاگم به طور مداوم  (دست کم) دو کار انجام داده ام: یکی این که در مورد لزوم احیای دریاچه اورمیه نوشتم و دیگر آن که برای بنیاد کودک (موسسه خیریه) تبلبغ نمودم. در این مدت تجربه نسبتا قابل توجهی کسب کردم. بر اساس این تجربه می گویم که این زمزمه ها آدرس غلط دادن هست.

اگرخیلی هنرکنیم از راه جذب کمک های مردمی ایرانیان داخل و خارج ماهی حدود چند صدهزار دلار می توانیم کمک مالی جمع کنیم. از روی تجربه تبلیغ برای   بنیاد کودک می گم که این سقف اش است! همین مقدار جمع کردن کمک مستلزم صرف وقت بسیار از جانب جامعه مدنی (وبلاگ نویسان و....) است. ساده  و صادقانه بگویم مردمی که  به این چیزها اهمیت می دهند بیش از این ندارند که بدهند! با این روش پولی که می توان جمع کرد سالی حدود چند میلیون دلار هست. حال آن که هزینه لازم برای احیای دریاچه از مرتبه چند میلیارد دلار می باشد. یعنی هزار سال باید صبر کرد که بودجه به این روش تامین شود. برای احیای دریاچه بیش از ده سال وقت نداریم!

چند میلیارد دلار به نسبت جیب من و شما -حتی جیب پزشکان جراح ثروتمند شهر یا جیب بساز بفروش های معروف کلانشهرها- رقم درشتی است که نمی توان خوابش را هم دید. اما در مقابل  بودجه پروژه های عمرانی شهرداری های کلانشهرها رقم درشتی نیست. مثلا هزینه دوطبقه کردن بزرگراه صدر در تهران از همین مرتبه بود. به  طریق اولی، برای دولت اصلا رقم درشتی نیست! اگر دولت بخواهد حتما می تواند این هزینه را تامین کند.

جامعه مدنی باید از یک سو به دولت و مجلس و.... فشار بیاورد که این هزینه را تامین نمایند، از سوی دیگر باید کشاورزان و باغداران محلی را متقاعد نماید که با طرح های سنجیده احیای دریاچه همکاری و همیاری لازم را نمایند.

این دو کار توان بسیاری از جامعه مدنی می طلبد. در واقع تمام توانش را باید بگذارد که بتواند قدمی بردارد. با آدرس غلط دادن  این توان را به هرز ندهیم!

یک نکته دیگر هم که از تبلیغ برای بنیاد کودک آموختم آن هست که برای تیلیغ باید خودمان آستین بالا بزنیم. دست سلبریتی ها درد نکند که گاهی برای بنیاد کودک یا حفظ محیط زیست تبلیغ می کنند اما تجربه من می گوید وقتی امثال بهاره رهنما و .... از لزوم حمایت از چیزی می گویند آن قدر  (به خصوص در خطه آذربایجان)  تاثیرگذار نیست که وقتی امثال نویسنده حقیر این سطور می نویسد. من هر دور که در مورد حمایت از بنیاد کودک نوشتم دوستان در فضای مجازی  و حقیقی لطف کردند و به حرف من اعتماد کردند و رفتند کفیل چند کودک شدند. به خصوص در مورد شعبه تبریز کاملا مشهود بود که هر بار که نوشتم تعداد قابل از مددجویان کفیل یافتند. اما پس از پخش هر برنامه تبلیغی سلبریتی ها تفاوت مشهودی در افزایش کفیلان دیده نشد! (هر چند تعداد مخاطبان این قبیل برنامه ها هزار تا ده هزار برابر بیشتر از تعداد خوانندگان وبلاگ من هست!)
در مورد دریاچه اورمیه هم باز بار تبلیغاتی روی دوش رسانه هایی از نوع وبلاگ این حقیر خواهد بود. من ترجیح می دهم به جای آن که توان خودم را برای  تبلیغ صندوق مالی در حمایت دریاچه اورمیه بگذارم (که حداکثر یک هزارم بودجه لازم را تامین کند) توانم را بگذارم و از این بنویسم که باید از طرح های احیای سنجیده و عملی دریاچه حمایت کرد. (عده قابل توجهی از خوانندگان وبلاگ با باغداران و کشاورزان حوزه دریاچه در ارتباطند و درنتیجه حرف من و امثال من  بی تاثیر نخواهد بود.)

همان طوری که می دانید دریاچه اورمیه تنها دریاچه کشور نیست که در معرض خشک شدن هست. دریاچه ها و تالاب های متعددی در کشور در معرض نابودی هستند: جازموریان در مرز استان کرمان و سیستان-بلوچستان، هامون در شهرستان زابل، بختگان و طشک در استان فارس، هورالعظیم در خوزستان و حوض سلطان در جنوب تهران و ....

همه اینها برای محیط زیست و اقتصاد محلی مهم و ارزشمند هستند و باید احیا گردند. مراقب باشیم که در باتلاق دعواهای الکی سر این که کدام مهمترند وکدام باید در اولویت قرار گیرند نیافتیم.

رقم لازم برای احیای همه اینها باز به گرد پای رقم های اختلاس ها نمی رسد. اگر صحبتی از جنس دعوای قومی یا استانی یا دعوای شمال و جنوب راه افتاد هوشیار باشیم که ما به دعوا پا ندهیم. مطمئن باشید که آنها که می خواهند گلوی این دریاچه ها را ببرند در آرزوی چنین دعواهای بیخودی هستند. از قدیم گفته اند تفرقه بیانداز و حکومت کن! یک وقت چشم باز می کنیم می بینیم ما داریم با هم دعوا می کنیم اونها بودجه محیط زیست را لمبونده اند رفته اند در کانادا، کنار ویلای خاوری ویلا برای خودشان خریده اند. بعد ما می مانیم و دریاچه های خشکیده مان و بادهای سرطانزای نمکی و ریزگردها و یک دنیا حسرت!

اصلا به اون جور دعواها پا ندهید. همین که دیدید صحبت به سوی دعوای قومی-استانی و یا شمال-جنوب کشیده می شود یک کلام-ختم کلام بگویید: " آقایان و خانمها کمتر اختلاس کنند تا بودجه برای همه دریاچه ها و تالاب ها باقی بماند!" 🍀@minjigh

 حالا خیلی مطمئن نیستم اینها ایرانی باشند! امابه قول دوست عزیزم، شاید اینها ایرانی نباشند اما خشونت علیه زنان در ایران خیلی جدی است. من هم ضمن تایید حرفش اضافه می کنم که در فرهنگ شهری مان و بین جماعت با تحصیلات عالیه هم زیاده!

 اما دو موضوع جدی:

 اول این که -به طور متوسط-مردان غربی از مردان ایرانی کمتر حوصله ناز کشیدن دارند. آن چه که موقعیت زنان غربی را ممتازتر می کنه قوانین مدافع حقوق زنان و برخی ساختارهای اجتماعی (نظیر خانه امن) هست.

 دوم هم این که در کشور ما این که مردها چه قدر در خانه خشونت نشان می دهند خیلی بستگی به این داره که دایره دوستانشان چه کسانی هستند. یک سری جمع های مردانه هستند که خشونت علیه همسر را تشویق می کنند. با این جمع ها حشر ونشر کنه چرت و پرت هایشان را در خانه می خواهد پیاده کنه.

 شاید باور تان نشود اما در جامعه فیزیک ایران هم از این جمع ها هستند. در جامعه فیزیک ایران مردان جوان بسیاری هستند که توهم خودنابغه بینی دارند اما مقاله نمی نویسند! خود را چنان والا تصور می کنند که فکر می کنند داور هیچ مجله ای -ولو بسیار معتبر- در قد و قواره ای نیست که بتواند مقالات آنها را ارزیابی کند. طبعا چون مقاله ای نمی نویسندارتقایی نمی یابندو سرخورده می شوند. حرص خود را باید سر یک عده خالی کنند و چه دیواری کوتاه تر از دیوار جنس لطیف! چند تا پیشکسوت هم هستند که اینها را دور خود جمع می کنند و به آنها القاب وصفات بسیار بی معنی و بی ارزشى مانند "ستاره" یا "بسیار عمیق" می بندند که به توهمات آنان دامن می زند! خشونت علیه زنان بین این جماعت متوهم بسیار متداول است! ازدواج با این متوهمان را ابدا توصیه نمی کنم!

 پی نوشت: ورژن آمریکایی شان هم که جناب شلدون در سریال مهبانگ هست. ندیدم این شلدون با این همه ادعای نبوغش یک مقاله درست و درمون بنویسه اما حساب نوار بهداشتی های زن همسایه را هم داره!!! در جهان واقع این قبیل مردها در جامعه فیزیک زیاد هستند اما عموما نمی توانند کار دایم پیدا کنند. برای کار دایم پیدا کردن باید مقاله های متعددی به چاپ رساند و در جاهای مختلف دنیا سمینار داد. این کارها هم سخته و با خلق و خو و توهمات شلدون جور در نمی آد! 🍀@minjigh

 دوازده سال پیش داستانی نوشتم به عنوان "بیژن و مایکل". در این داستان نشان دادم که چه طور توهم نبوغ در بین برخی از مردان جوان ایرانی مانع از پیشرفت علمی آنها می شود. البته بیژن داستان من ضد زن نبود. این خاصیت ضد زن بودن مردان متوهم ایرانی را به تازگی دریافته ام. قبلا فقط این موجودات را باری اضافه بر دوش جامعه فیزیک می دیدم. حالا می بینم ضررشان بیش از اینهاست. هر کدام یک یا چند دختر را هم آزار می دهند. الغرض! داستان را می توانید در این لینک زیر بخوانید.

  

 🍀@minjigh 

تا وقتی که استادانی در جامعه فیزیک هستند که دنبال مرید می گردند این قبیل مردان جوان را که دچار توهم نبوغ هستند به خود جلب می کنند. استاد آنها را عمیق و ستاره می خواند و برایشان نوشابه باز می کند اینها هم برای استاد نوشابه باز می کنند و برایش سینه می زنند! خلاصه دورهمی خوشند! دل دادن و قلوه گرفتن هایشان گلی به سر علم فیزیک نمی زند اما با همدیگه خوشند!

 همان طوری که گفتم این قبیل مردان که دچار توهم نبوغ هستند همسران آزارگری هم از آب در می آیند! فیزیکدان درست و درمون، اگر با کسی که درکش کند ازدواج کند همسر خوبی می تواند باشد. اما این افراد که دچار توهم نبوغ هستند و در دام آن قبیل دورهمی های مردانه می افتند تنها ادای فیزیکدان بودن را در می آورند. در جامعه جهانی فیزیک اصلا به حساب نمی آیند فقط در جمع بسته دورهمی هایشان در ایران در دور بسته حلوا حلوا کردن می افتند. در زیر چند نشانه از این متوهمان می خواهم بنویسم تا دختران دانشجو خود را گرفتار و اسیر آنها نسازند.

 چون اغلب این متوهمان دانشجوی دانشگاه شریف هستند من از فضای آن دانشگاه خواهم نوشت. همان طوری که گفته ام یکی از بزرگترین مزایای دانشکده فیزیک دانشگاه شریف کلاس های حل تمرین جدی این دانشکده است. اگر دانشجوی کارشناسی در این دانشکده هستید این فرصت کم نظیر را از دست ندهید. از نشانه های متوهمین نبوغ آن هست در دوره کارشناسی تمرین های درسی را حل نمی کنند و شرکت در کلاس های حل تمرین را دون شأن خود می دانند! بهانه هایی هم می آورند نظیر آن که وقت من باارزش تر که به حل تمرین بپردازم. به جای آن دو رشته را همزمان می خوانم یا فکرهای عمیق فلسفی می کنم یا عارف و صوفی می شوم. این حرف ها نشانه خوبی نیستند!

 قبل از این شازده پسر ، ده ها شازده پسر هم از این حرف ها در آن دانشکده زده اند(و با این روش و با این مهملات مخ دخترها را هم زده اند!) با قاطعیت می گم: هیچ کدام نه فیزیکدان درست و درمونی شده اند نه یک مرد زندگی زناشویی درست و درمون!

 گاهی دخترها واقعا باورشان می شود اینها نابغه اند و واله شان می شوند. گاهی هم می فهمند که اینها اون قدر هم که ادعا می کنند باهوش و نابغه نیستند اما باز وانمود می کنند باورشان می شود. می بینند اینها خل و چل هستند و با الکی هندونه زیر بغل دادن و آنها را نابغه خواندن حالی به حالی می شوند تصمیم می گیرند همین کار را بکنند و به زعم خود این تحفه را -در این عصر بی شوهری!!!!!-تور کنند! اولا که "عصر بی شوهری" هم از افسانه هایی است که مردان ساخته اند که زور بگویند! چرا باید عصری عصر "بی شوهری" باشد؟! مرد مجرد آس و پاس و آسمان جل تا بخواهید ریخته! لازم نیست حتما متوهمش را انتخاب کنید. فرق مرد آسمان جل معمولی با مرد آسمان جل متوهم آن هست که اولی می فهمد باید تلاشی کند و زندگی خود را سر وسامان دهد. مرد متوهم دون شأن خود می داند برای سر و سامان دادن زندگی اش کار و تلاشی کند. او که شرکت در بهترین کلاس های حل تمرین فیزیک را دون شأن خود می دانست آیا فردا می آید وظایف متعارف یک مرد زندگی را انجام بدهد؟! می آید فنر بیاندازد راه چاه سینک ظرفشویی را باز کند؟! می رود در صف نانوایی بایستد نان بگیرد؟! هندونه سنگین یا بسته آب معدنی یا چمدان را از دست شما می گیرد تا خود حمل کند؟! 

 امروز نی نی به لالایش بگذارید وبرای خوشایندش توهم نبوغش را تایید کنید، فردا چشم باز می کنید می بینید از یک سو دارید خرج زندگی را می دهید، از یک سو دارید تعمیرات خانه را انجام می دهید، از آن سو هم هنوز دو قورت ونیم اش هم باقی است که اگر با تو عروسی نکرده بودم الان از اینشتن هم جلوتر زده بودم! از ما گفتن! 🍀

پی نوشت:
دقت کنید که این ایرادهایی که من دارم می گیرم به اقلیتی مطلق از بین مردان فیزیک خوانده هست که توهم نبوغ دارند و به جای کار و درس، صبح تا شب مسخره بازی در می آورند.
ابدا این ایرادهایی که می گیرم به همه آقایانی که فیزیک می خوانند قابل تعمیم نیست. اکثرشان اتفاقا شوهرهای متعارف - رو به خوب- می شوند: مسئولیت پذیر و زحمت کش و علاقه مند به همسر و فرزند و مهربان.

به علاوه خوش فکر هم می شوند: ابتکار عمل خوبی دارند که چه طور تعمیرات خانه را انجام بدهند یا پس انداز را سرمایه گذاری کنند.

@minjigh

در هر حال این میانگذر که دو کلانشهر که دو کلانشهر منطقه را به هم وصل می کند به لحاظ  توسعه اقتصادی لازم بود اما می بایست در ساخت آن کمی بیشتر خرج می کردند و تعداد پل های آن را بیشتر می کردند تا جریان های درون-دریاچه ای تا این اندازه مختل نشود.. 

عامل مهم تر در خشک شدن دریاچه استفاده بی رویه از آب چاه های عمیق در حوضه دریاچه است. وقتی آب چاه های اطراف پایین می آید آب دریاچه از کف آن به سمت سفره های آب زیر زمینی بیشتر نفوذ می کند و به خشک شدن دریاچه می انجامد. به علاه در دراز مدت آب های زیرزمینی هم شور می شوند و غیر قابل استفاده می گردند. 

از سال 88 تا سال 92 که دولت برنامه ای برای احیا دریاچه اورمیه نداشت و حتی گاه گاهی زمزمه هایی از صدا و سیما در مورد مزئیات خشکاندن دریاچه (به بهانه ایجاد امکان برای پرورش شتر در بستر دریاچه خشک شده !!!!!)  سر داده  می شد،  نوشتن در مورد لزوم احیای دریاچه با خطر سیاسی توام بود اما از طرف دیگر آسان تر  از اکنون بود!

آن زمان وقتی می نوشتیم یک نوع مخالف خوانی با روند تشکیلات (establishment) آن زمان بود. مخالف خوانی هم همواره و همه جا باب طبع روزنامه های روشنفکری است. در کشور ما  مخالف خوانی به طریق اولی باب طبع عموم و مد روز هست. اون موقع صحبت از حفظ دریاچه اورمیه حرف "شیک" حساب می شد چون مخالف روایت رسمی تلقی می گشت!

همان طوری که چندین بار نوشتم  به نظرمن جهت برنامه های احیای دریاچه از سال 92 به این سو صحیح هست. شاید به سرعت عملیات احیا بتوان ایراد گرفت. شاید بتوان در جزئیات انتقاد کرد اما روند درست است.

در کلیت این که باید از طریق دادن حقابه دریاچه از طریق تنظیم آب پشت سدها،  لایه روبی به موقع رودخانه ها و باز گذاشتن مسیل ها و بستن چاه های آب غیرمجاز در کناردریاچه احیا باید صورت گیرد شک و تردیدی نیست.

در این که باید ترتیبی داد که کشاورزان منطقه  با تغییر الگوی کشت و ....  با آب  کمتر وضع اقتصادی شان را سروسامان دهد هم با برنامه های چیده شده توسط دست اندرکاران احیای دریاچه همنظر و همداستانیم.

پس در حال حاضر احیای دریاچه  با همسویی با این تشکیلات میسر می شود نه با مخالف خوانی.

مخالف خوانی که نکنیم مردم ما را نخواهند پسندید!  اشکالی ندارد! من که نمی خواهم رای جمع کنم که دنبال حرف های پوپولیستی باشم. هدف من آن هست که دریاچه نجات یابد. حالا این وسط از عملکرد موجود تعریف بکنم و درنتیجه دِمده هم حساب بشوم اشکالی ندارد!

بعد از بارش های امسال دریاچه اورمیه جانی تازه گرفت و امید به احیا را در دل ها زنده کرد. البته تا رسیدن به وضعیت نرمال فاصله زیاد هست. رسیدن به آن وضعیت سه-چهار سال بارندگی با این شدت می طلبد.  چنین سال پربارشی کمتر اتفاق می افتد. درنتیجه ما طرفداران نجات دریاچه نباید از پا بنشینیم. باید اصرار ورزیم که راهکارهای پیشنهادی ستاد احیای دریاچه ودیگر متخصصان امر  به کار گرفته شود تا اولا مصرف آب در حوضه دریاچه کنترل شود. به صورتی که دست کم سطح آب-نسبت به سال قبلی در همان فصل- پایین تر نیاید. (تغییرات فصلی طبیعی و اجتناب ناپذیرند.)  ثانیا مسیل ها و رودخانه ها در وضعیت خوبی باشند و حجم آب پشت سدها کنترل شود تا در سال های پربارش به جای این که سیل ویرانگر داشته باشیم آب باران به سمت  دریاچه هدایت شود.

انصافا امسال تا به امروز، مسئولان محلی این امور  سنگ تمام گذاشتند. اگر درست عمل نمی کردند الان در آذربایجان هم سیل داشتیم و دریاچه هم تا این اندازه آب دریافت نمی کرد.

در سال 96 بارندگی از امسال کمتر بود با این حال چون درست مدیریت نشد سیل آمد و به دریاچه هم خیری نرسید.

به هر حال هنوز راه درازی در پیش داریم تا دریاچه به طور کامل احیا شود.

همان طوری که شاهدید من از  اواخر سال ٨٨مرتب در این مورد نوشته ام. تنها در این وبلاگ مینجیق 62 نوشته در این زمینه منتشر کرده ام. وقتی فیلم های جان گرفتن دریاچه اورمیه را می بینم لذتی حس می کنم که قابل توصیف نیست. این که من هم در این دستاورد عظیم، سهمی به اندازه نوک سوزن داشته ام شوقی به من می دهد که نظیر ندارد.

اگر انگیزه برای زندگی ندارید شما هم به حامیان نجات دریاچه اورمیه یا هر جنگل و مرتع دریاچه و رودخانه  کنار شهر خود که در حال نابودی است بپیوندید. بسته با شرایط زندگی و قابلیت های خود می توانید یک راه بیابید که چگونه در امر نجات آن سهمی ولو کوچک داشته باشید. انگیزه بهتر از این؟! خود طبیعت هم در شاد کردن دل شما -گاه بیگاه- با سورپرایزهایی این چنینی همکاری می کند.

اگر دریاچه احیا شود برای اقتصاد منطقه برکات خیلی زیاد خواهد داشت.

قضیه یک محله یا یک ده نیست که! چندین استان کشور درگیر سیل شده اند. در مملکت به این بزرگی از شمال شرق گرفته تا جنوب غربی و غرب!