مینجیق

نقل از وبلاگ دیگرم مینجق

همشهری آنلاین: دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره تایید تدریس زبان های محلی در دانشگاه‌ها گفت: دانشگاه‌ها می‌توانند دو واحد اختیاری برای آموزش زبان های محلی داشته باشند اما نظارت بر اجرای آن برعهده فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.

همان طوری كه قبلا هم گفتم یكی از بزرگترین ضربه هایی كه عدم آموزش ادبیات زبان مادری به فرهنگ محلی می زنه اینه كه ارتباط برقرار كردن بین دانشگاهی و شهروندان دیگه مشكل می شه. مادری یا دبیری ... آمده و از یك استاد در مورد آموزش بچه اش یا شاگردهاش نظر می خواد. این ارتباط ها خیلی مهم هستند. این تعامل ها خیلی ارزش دارند. توسعه ی علمی جامعه و... در گرو همین چیزها ست. این دو با چه زبانی با هم صحبت كنند؟! هر دو ترك هستند و هر دو -به خصوص آن مادر - راحت تر است كه با هم به تركی حرف بزنند. آیا با تركی ای حرف بزنند كه سه چهارم كلماتش فارسی است آن هم با تركیب دستور زبان فارسی؟!
این كه از فارسی حرف زدن هم سخت تر شد! اصلا به دل نمی چسبد!
با تركی عامیانه ی خانگی حرف بزنند؟! دیگه آن قدر هم صمیمی نیستند كه هر ضرب المثلی را در حضور هم به كار ببرند.
استاد و آن مادر یا معلم از كجا بدانند فلان كلمه ی قدیمی و فراموش شده كه در بهمان ضرب المثل قدیمی تركی است به اندازه ی كافی "پاستوریزه" است كه بتوان در چنین محاوره ای به كار برد یا خیر.
حرف زدن مشكل می شود. ارتباط سرد و محدود باقی می ماند و این محدودیت مانع رشد علمی جامعه می شود. استاد دانشگاه از جامعه بازخورد نمی تواند بگیرد و بیشتر و بیشتر برج عاجی می شود. شكاف ایجاد می شود.
علی الاصول آن دو واحد زبان تركی حداقل می تواند بخشی از این مشكل را حل كند.

پی نوشت دوم:

این دو واحد درسی اگر درست و مناسب طرح ریزی و ارائه شود می تواند بسیار كار ساز باشد. در این درس می توان مبانی دستور زبان و نحوه ی نگارش و... را درس داد و منابع مورد نیاز را معرفی نمود. خوشبختانه در سال های اخیر كتاب های شعر و داستان و..... متعددی به زبان های محلی در داخل كشور منتشر شده اند. شخص علاقه مند می تواند بعد از یاد گیری این مبانی به مطالعه ی این كتاب ها بپردازد و بر دانش ادبی خود از زبان مادری اش بیافزاید. تیراژ این كتاب ها هم بالا می رود.

بدون دریافت چنین آموزشی استفاده از كتب ادبیات تركی آذری -حتی برای كسی كه به طور شفاهی در خانواده این زبان را از كودكی فرا گرفته است بسیار دشوار است. مثال می زنم در محاوره می گوییم "آغاش" (=درخت) در صورتی كه طرز صحیح نوشتاری آن "آغاج" می باشد. وقتی در متنی "آغاج" می بینید اندكی طول می كشد كه معنای آن را دریابید. اما اگر از قبل آموزش خیلی كوتاه و مختصری از طرز نگارش این گونه كلمات دیده باشید روان تر متون ادبی تركی آذری را می توانید بخوانید و از آنها لذت ببرید.


در این وبلاگ مبانی دستور زبان تركی آذری و نگارش آن آموزش داده می شود. برای كسی كه زبان مادری او تركی آذری است بعد از اندكی مطالعه ی این گونه وبسایت ها خواندن اشعار تركی شهریار آسان و در عین حال دلنشین می شود. با كلیك كردن روی هر موضوع در آرشیو موضوعی وبلاگ می توانید مبحث مورد نظر را فرا بگیرید. به طور مثال پسوند مالكیت در تركی آذربایجانی در این لینك آموزش داده شده است. نویسنده ی وبلاگ در مورد وبلاگش می نویسد:"

در نوشتن مطالب این وبلاك از كتب درسی آموزش و پرورش و كتاب دستور زبان فارسی نوشته دكتر حسن احمدی گیوی و دكتر حسن انوری و بهزاد بهزادی و ... بهره می گیرم .
معلم بازنشسته آموزش و پرورش هستم. غربت نشین و ساكن آلمان هستم . به زبان و ادبیات فارسی و تركی آذربایجانی علاقه فراوان دارم و اوقات فراغتم را با نوشتن حكایت و روزنوشت و ترجمه اشعار به زبان فارسی و تركی آذربایجانی و سرودن اشعار تركی آذربایجانی می گذرانم .

من عضو هیچ حزب و گروه و سازمان سیاسی نیستم و مردم سرزمینم ایران ( ترك و بلوچ و لر و گیلك و كرد و عرب و تركمن و فارسی زبان و ... )را بسیار دوست می دارم و به همه احترام قائلم . در این وبلاك فقط به هدف آموزش دستورزبان فارسی و تركی آذربایجانی می نویسم . این وبلاك آموزشی است . خواهشمندم از نوشتن نظرات و مطالب سیاسی به طور جدی خودداری كنید .
استفاده از مطالب وبلاك با درج لینك بلامانع است ."
همین گونه آموزش ها برای آن دو واحد درسی مفید خواهد بود.

پی نوشت سوم:

آموزش مدون ادبیات و دستور زبان تركی لازم است تا كسانی كه در این زمینه استعداد دارند بتوانند استعداد خود را زمینه ی شعر و ادبیات و... شكوفا كنند.
گاهی وقتی از زبان و ادبیات تركی آذری سخن می گوییم برخی ادبیات غنی فارسی را به رخ می كشند و می گویند مگر تركی در مقابل فارسی چه دارد كه بر آموزش ادبیات تركی اصرار می ورزید؟!
این استدلال درست نیست. اولا ادبیات تركی آذربایجانی هم آن قدر پشتوانه دارد كه اگر شخصی تمام عمر خود را هم صرف مطالعه ی ادبیات آن كند باز هم زمان كم بیاورد. ثانیا نشانه ی فترت و سرآغاز انحطاط است كه جمعی به میراث گذشتگان دل خوش كند و نخواهد اثری جدید مختص نسل و زمانه ی خود بیافریند. آموزش ادبیات در همین راستاست. برای آن است كه افراد زنده ی با استعداد ابزار لازم را برای خلق آثار ادبی به دست آورند.

پی نوشت چهارم:

هزار سال پیش وقتی كاشغری فرهنگ لغات تركی-عربی حجیم خود را می نوشت زبان و ادبیات روسی پشتوانه ای نداشت. اما امروزه ادبیات روس با تولستوی و داستایوسكی و چخوف و.... جایگاه خیلی بلندی در ادبیات جهان دارد. كسی چه می داند؟! شاید اگر اجازه ی رشد داده شود در قرن حاضر میلادی ادبیات و شعرای تراز اولی می بالند. كسانی در ردیف داستایوسكی از همین زادگاه خود من! چرا كه نه؟!

(عكس منسوب به كاشغری را از ویكی پدیا برداشتم و اینجا گذاشتم. در مورد آن نقاش و تاریخ كشیدن آن اطلاعی ندارم.)

پی نوشت پنجم:

زبان تركی آذربایجان فعل های زیادی دارد و قابلیت فعل ساختن در آن بالاست. در نتیجه می توان به راحتی از این زبان استفاده كرد برای آموزش مهارت ها یی مثل خیاطی آشپزی نجاری و آرایشگری...
من گاهی شگفت زده می شوم وقتی می بینم چه طور مادربزرگم با چند جمله دستور العمل پخت یك غذا و یا دوخت یك لباس را می دهد و با عمل دقیق به آن دستور العمل همان چیزی در می آید كه مادربزرگم در نظر داشت.
این یك مقدار ناشی از استعداد مادربزرگ من است ولی بیشتر از توانمندی های زبان مادری ما ناشی می شود.
اگر اجازه داده شود زبان نوشتاری رشد كند آموزش مهارت ها در آذربایجان خیلی راحت تر و روان تر می شود. همه كه قرار نیست پشت میز نشین شوند! رشد این زبان رشد مهارت ها و در پی آن افزایش اشتغال مثبت و سازنده را در پی خواهد داشت.

این یك واقعیت است. وقتی آموزش با زبانی صورت می گیرد كه سه چهارم كلمات آن فارسی است (نظیر تركی شبكه ی سهند!!) روستاییان و طبقه ی حاشیه نشین شهری در اذربایجان اصلا ترغیب نمی شوند كه گوش كنند. اما اگر با تركی مناسب باشند فرزندان همان ها می آیند می نشینند و گوش می كنند و یك چیزی یاد می گیرند. مهارت ها را یاد می گیرند و به خود اشتغالی اقدام می كنند. پیام های بهداشتی و اجتماعی را می گیرند و.... پیام های محیط زیست را یاد می گیرند. اگر به زبان تركی درست و حسابی به روستاییان گفته شود كه روش های آبیاری خود را بهینه كنند بیشتر احتمال دارد كه گوش كنند و جدی بگیرند تا با زبان تركی ای كه سه چهارم آن فارسی (زبان تركی شبكه سهندی!) است! اغراق نیست اگر بگوییم حفظ دریاچه ی ارومیه هم از این مسئله جدا نیست!

پی نوشت ششم:

می خواستم به مادر مدد جوی تحت كفالتم نامه بنویسم. موضوع حیاتی بود و می بایست به او نامه می نوشتم. مادر مددجویم فارسی نمی دانست و من بلد نبودم به تركی نامه بنویسم. به فارسی نامه نوشتم تا یكی برایش ترجمه كند.
نامه ظریف بود و باید دقیق ترجمه می شد كه احساس منتقل می گشت.
متاسفانه نامه ای كه نوشتم اثری كه می خواستم نگذاشت.
هنوز هم معتقدم قضیه همان قصه ی
"Lost in translation" بود. شاید اگر می توانستم نامه را به تركی بنویسم كودك تحت كفالتم به جای آن كه در كارگاه قالیبافی بپوسد درس می خواند و خانم دكتر موفقی می شد.
شاید بگویید چرا تلفن نزدی! نمی شد! وضعیت طوری بود كه نمی شد.

به خاطر این چیزهاست كه من به آموزش زبان زنده ی مادری ام اصرار می ورزم. یك چیز لوكس و یك هوس خام نیست. نیاز و ضرورت است نه ژستی جلوی خارجی ها كه بگوییم ما به "اقلیتها" اهمیت می دهم و از این حرفها. ضرورت زندگی است.

پی نوشت هفتم:

گذراندن این دو واحد درسی برای همگان مفید خواهد بود اما برای حرفه های زیر ضروری است: ۱) كسانی كه در صدا و سیمای محلی كار می كنند. به خصوص مجری های برنامه های تلویزیونی محلی (۲) كسانی كه به عنوان یك تحصیلكرده و از موضع یك فرد تحصیلكرده باید روزانه با اقشار مختلف جامعه ارتباط برقرار كنند: مثل وكلای دادگستری پزشك ها و....

عدم تسلط این افراد به زبان محلی به صورت مدون و آكادمیك مشكلات فراوانی را پی دارد. اگر این افراد زبان محلی را بلد باشند بدون آن كه به دستور زبان آن تسلط داشته باشند (یعنی تنها از راه شنیداری این زبان را از كودكی یا بعدها فراگرفته باشند) وقتی به این زبان سخن می گویند عامیانه به نظر خواهد آمد. موكل انتظار ندارد وكیلش خیلی عامیانه سخن بگوید. اگر كلمات را درست بیان نكند او را چندان قبول نمی كند. اگر بیمار به پزشكی مراجعه كند كه نادرست و عامیانه صحبت می كند به او اعتماد نمی كند و نسخه اش را جدی نمی گیرد! او را كم سواد می پندارد! همگان می دانیم اعتماد بیمار به حاذق بودن پزشك چه قدر در روند درمان مهم است. از سوی دیگر اگر به فارسی صحبت كند و یا به زبان محلی ای كه كلمات و تركیبات فارسی بیش از حد در آن زیاد باشد ارتباط برقرار كردن دشوار می شود.

راه چاره آن است كه زبان محلی به طور آكادمیك آموزش داده شود. آن دو واحد درسی تاثیر مثبتی در این جهت می تواند داشته باشد. قدم اول مثبتی است.

پی نوشت هشتم: در صدا و سیمای استان آذربایجان شرقی هم هستند كسانی كه كارهای زیبا اجرا می كنند. یك نمونه این دكلمه ی زیبا ی شعر تركی است.




اصل نوشته و نظرات دوستان را می توانید اینجا ببینید.:

http://yasamanfarzan.blogfa.com/post-325.aspx