یکشنبه 6 فروردین 1402
+0 به یه ن
فیلم برادران لیلا عجب فیلم محشری هست. اقتصاددان های عزیز که کلمه «حباب» را توی دهان تحلیلگران دوزاری خودخوانده انداخته اند فیلم را ببینند تا دریابند همین یک کلمه شیک شان چه جور آرزوهای خانواده ها را در این آشفته بازار اقتصاد ایران بر باد می دهد.
وای که این فیلم برادران لیلا چه قدر لایه لایه و پیچیده هست. می شه تا یک سال در موردش نوشت. فیلم را ببینید تا بعد در موردش صحبت کنیم. تحلیل هایی که منتقدان در روزنامه ها و سایت های سینمایی نوشته اند خیلی آبکی هستند. اصلا فیلم را نفهمیده اند. تحلیل هایی که در فیس بوک از قلم دوستان فیس بوکی می خوانم بسیار نکته سنجانه تر هستند.
نمی دانم کجا شنیده ام که می گفتند اگر اثری خلق شود که منتقدان آن را پیف پیف کنند اما مردم عادی با آن ارتباط برقرار سازند آن گاه یک «شاهکار» خلق شده است. فیلم برادران لیلا یک شاهکار هست.
منتقدان برخی از نشریات داخلی فیلم برادران لیلا را «ضد ایرانی ترین» فیلم تاریخ سینمای ایران نامیده اند. اتفاقا فیلم به شدت ایرانی است بی هیچ روتوشی! منتهی« آینه چون نقش تو بنمود راست/ خود شکن آیینه شکستن خطاست!»
منتقدان می نویسند که ما عمری در ایران زندگی کرده ایم اما به عمرمان آن صحنه سینک آشپزخانه را ندیده ام. من هم ندیده ام اما تا دلتان بخواهد در کوچه و خیابان افرادی (عموما پیرمردان) را دیده ام که روی زمین اخ و تف می کنند. لابد درصد قابل توجهی از آنها وقتی از دست بچه هایشان در خانه عصبانی اند از این کارها هم می کنند دیگه. به خصوص در این پیش زمینه فرهنگی که پدرسالار خانواده هر بلایی سر بقیه -به خصوص فرزندانش- بیاورد حق بااوست و نباید به او اعتراضی نمود.
البته همه این ایراداتی که ما ملت داریم حق داشتن آزادی را از ما سلب نمی کند. اتفاقا یکی از کارکردهای آزادی این هست که آینه جلویمان بگیرد تا ایرادهایمان را ببینیم و اصلاح کنیم.
به گمانم آنها که فیلم «برادران لیلا» را ضدایرانی می خوانند همان هایی هستند که ناراحتند که چرا سبک معماری داخلی خانه ها در ایران تغییر کرده و آشپزخانه ها اپن شده.
تا سی چهل سال پیش خانه های ایرانیان یک اتاق بزرگ پذیرایی داشت که زیباترین و دلبازترین بخش خانه بود. اما تنها زمانی که مهمان رودربایستی-دار می آمد در آن باز می شد (گاهی هم برای تمیزکاری.) یعنی در عمده روزها خانواده خود را از بهترین جای خانه خودشان محروم می ساخت که شاید روزی مهمان رودربایستی-دار بیاید. این نُرم و هنجار بود. اونهایی که مکنت کمی داشتند عملا باقی خانه شان تنگ و دلگیر میشد و عمری به آن اکتفا می کردند.
باز هم عرض می کنم تا گذشته ای نه چندان دور این نرم و هنجار خانواده ایرانی بود. در مورد خانواده های درب و داغون نظیر خانواده لیلا صحبت نمی کنیم. در مورد خانواده های متداول صحبت می کنیم. وقتی نرم و هنجار آن بود طبعا ناهنجاری اش هم می شود مسایلی که فیلم «برادران لیلا» به هنرمندی می نمایاند. اما یک عده می خواهند چشم بر آن ببندند. انگار با چشم بر این مسایل بستن مشکلی حل می شود.
فیلم برادران لیلا روی نکات مهمی انگشت گذاشته است. «برای حرف و تایید غریبان آشنا» عزیزترین ها را فدا کردن بخشی از نکاتی است که برادران لیلا می نمایاند. نکات زیاد دیگری هم این فیلم دارد که ارزش پرداختن به آن دارد.
در مورد اثرات منفی فرهنگ طایفه ای در ازدواج ها و مشکلاتی که برای عشاق جوان به وجود می آورد فیلم ها و سریال های بسیار ساخته شده اند. اما هرچه بسازند باز هم حق مطلب ادا نشده و تکراری نشده است. فیلم برادران لیلا گوشه چشمی به این مسئله هم دارد اما برای اولین بار (تا جایی که من اطلاع دارم) روی اثرات مخرب اقتصادی خانواده گسترده یا طایفه ای ثروتمند بر خانواده هسته ای نسبتا فقیر که در حاشیه آن طایفه زندگی می کند و می خواهد خود را قاطی جمع طایفه کند انگشت می گذارد. در مورد این جنبه از مسئله (تخریب اقتصاد خانواده هسته ای توسط فرهنگ طایفه ای خاندان) فیلم و سریالی قبل از این نداشتیم.
من خودم در مورد این اثر به اندازه ده تا لیلا حرف دارم. در نوشته بعدی ام به جنبه های دیگر اثر مخرب اقتصادی بر خانواده ای در حاشیه یک طایفه خواهم پرداخت. اون قدر روی این موضوع حرف دارم که از آن نه یک فیلمنامه «برادران لیلا» بلکه «آواز لیلاها» بیرون می تواند بیاید.
با این همه، این همه حرف های انباشته شده در دل من نیست. به مسئله ای حتی مهم تر از این مسایل اقتصادی هم خواهم پرداخت و آن اثرات مخرب این فرهنگ طایفه ای در کشتن استعدادها و زیر خاک کردن انواع واقسام نوآوری ها و ابداعات و نواندیشی هاست. بعدش هم راه حل خواهم داد. این سری نوشته های مرا با هشتگ #برادران_لیلا دنبال کنید. باور دارم که روی نکاتی انگشت می گذارم و راه حلی می دهم که کمتر ایرانی ای به آن پرداخته و برای اکثر شما جدید هست. چیزی هم هست که در زندگی به آن نیاز دارید.
اشتراک و ارسال مطلب به:
فیس بوک
تویتر
گوگل