مینجیق

 خیلی هاشون با کمال میل این کار را می کنند اما در جامعه امروز کمتر درباره اش می شنویم. چون کسانی که (به خصوص مردانی که) چنین قدم های بزرگ و مهمی برای یک نفر بر می دارند کمتر اهل حرف هستند و بیشتر اهل عملند. اگر به جای چنین کمک و حمایت بزرگ و همه جانبه یک ماشین زیر پایش می انداختند چه بسا ده جا در موردش شو-آف می کردند و من و شما بیشتر درباره اش می شنیدیم. اما این قبیل افراد معمولا سخن نمی گویند. به علاوه کسی در آن سن و در آن موقعیت این را به تجربه دریافته که هر چه مردم در مورد این قبیل چیزها کمتر بدانند کار کردن آسان تر خواهد بدانند. خیلی از آشنایان و دوستان دورو اگر بدانند که خانواده ای برای فرزند بیست و دو ساله اش دو میلیارد دست و پا کرده که کاری شروع کند انواع و اقسام کارشکنی ها را انجام می دهند. انواع و اقسام بدگویی ها را شروع می کنند. هزار ویک نیش و طعنه می زنند ودر فضای مجازی به طور شناسا یا ناشناس مزاحمت ایجاد می کنند و اگر از دستشان برآید در عمل هم ضربه می زنند. 

 اما برخی از والدین که امکانش را دارند عقیده ای به این نوع حمایت ندارند. به صراحت می گویند خودش برود روی پای خود بایستد. معمولا هم با اشاره به خودساختگی خود یا پدرشان به فرزند نهیب می زنند که او هم باید خودساخته باشد. غافل این که شرایط فرق کرده. در دهه سی و چهل هجری (همان زمان شاه) که اقتصاد کشور رو به پیشرفت بود، تز خودساختگی معنایی دیگر از وضعیت دهه ٩٠ دارد که اقتصاد روز به روز پسرفت می کند و جای رشد را برای کسی که حامی ندارد بیش از پیش می بندد. احتمالا در سال های آتی وضع بدتر از این هم بشود. من جای این پدران باشم در تز خودساختگی ام با توجه به واقعیات اقتصادی جدید کشور تجدید نظر می کند. خطاب به پدری که می گوید "بذارید سرش به سنگ بخوره آدم شه". سنگ های سال ١٤٠٠ به بعد آدم نمی کنند! سنگ های این دوره زمانه، ضربه مغزی می آورند. دیگه خود دانید.

 یک عده از والدین هم هستند که شو-آف می کنند که خیلی حامی فرزندانشان هستند. وعده ووعید حمایت می دهند اما در عمل پشت فرزندان لایق خود را خالی می کنند. اتفاقا همان کسان هستند که از فرزند دیگر خود که هر امکان وفرصتی که در دستش باشد به هدر می دهد همه جانبه حمایت می کنند. اما وقتی به فرزندی می رسند که توانمندی لازم برای موفقیت دارد نه تنها از او حمایت را در عمل دریغ می کنند بلکه حتی زیرپوستی علیه او عمل می کنند و از پایش می کشند! 

سالها برایم سئوال بود که این چه رفتاری است؟! بالاخره پاسخم را یافتم! درد همان درد وابستگی در خانواده های ایرانی است. وقتی از توانمندی فرزند خود برای موفقیت مطمئن هستند می خواهند علیه موفقیت او عمل کنند چون می ترسند بعد از چند سال فرزند وابستگی خود را به آنها از دست بدهد. مستقل شدن فرزند آنها را می ترساند! خود را توجیه می کنند که این فرزندم اون قدر زرنگ هست که گلیم خود را از آب بیرون بکشد. من از او می کَنَم و به اون یکی فرزندم که بی جربزه هست و خود نمی تواند به جاییی برسد می رسانم. دوران چنان نیست که والدین هم بخواهند روی فرزندشان فشار مضاعف از این جنس بگذارند. 

جامعه و وضع اقتصادی به اندازه کافی فشار به جوانان وارد می کند. والدین هم اگر بخواهند این گونه تزها را روی فرزندان اجرا کنند فرزندان چنان له خواهند شد که دیگر نمی توانند راست بایستند! این تزها شاید برای نیمه اول دهه پنجاه و اواخر دهه چهل خوب بود که با یک مدرک دانشگاهی استخدام حتمی بود وبعد چند سال هم می شد صاحب خانه شد. اما نه حالا با این وضعیت اشتغال و گرانی مسکن و ......و با این شرایط بی عدالتی گزنده در سطح اجتماع. 🍀@minjigh

 در  نوشته بالا، با استدلال تاکید کردم که بهتر است والدینی که تزشان آن هست "فرزند باید روی پای خود بایستد" شرایط اقتصادی روز جامعه را در نظر بگیرند. بدون در نظر گرفتن واقعیات بازار کار امروز، انتظاراتی که زمان جوانی خود از خودداشتند از فرزندان خود نداشته باشند. نوشته قبلی ام بیشتر مربوط به برهه ای می شد که جوان می خواهد وارد بازار کار شود. در این نوشته می خواهم به دوران دانشجویی بپردازم.

 در زمان ما و قبل از ما(دهه هفتاد هجری و پیشتر) یک دانشجو می توانست با کار دانشجویی مخارج روزمره خود را به راحتی بپردازد. علت این بود که مخارجی به اون صورت نداشتیم. اولا تحصیل ما در دانشگاه های دولتی کاملا رایگان بود. من خودم پایین ٢٢ واحد در ترم برداشتن را دون شأن خود می دانستم اما یک ریال هم به دانشگاه پوداخت ننمودم. (البته بالای ٢٠ واحد، شرط معدل داشت.)

 برای دروس ما، داشتن یک خودکار و یک مقدار چرک نویس کافی بود. پرخرج ترین رشته معماری بود. دانشجوهای عمران هم وقتی واحد معماری بر می داشتند عزا می گرفتند چون مخارجشان می رفت بالا. می بایست راپید (قلم مخصوص) تهیه کنند که با معیارهای آن زمان، هزینه سرسام آور داشت. اما الان شرایط فرق کرده. داشتن لپ تاپ برای دانشجویان در همه رشته ها یک ضرورت شده. هزینه تهیه لپ تاپ کجا، هزینه تهیه راپید کجا؟!

 این روزها، همان دانشگاه های دولتی به عناوین مختلف دانشجوها را تیغ می زنند! دیگه چه برسد به دانشگاه های پولی! خلاصه این که دانشجویان امروزی با این شرایط باید درس بخوانند. هزینه ها -چه قبول کنیم چه نکنیم- خیلی بالاتراست. دانشجو حتی اگر بخواهد نمی تواند درویشی زندگی کند.

 بنابراین از انصاف و مروت به دور هست که با معیارهای دیروز دانشجویان امروز را بسنجیم و سرکوفتی بزنیم. اما عده ای این کار را می کنند. یادمه که چند سال پیش کفیلان بنیاد کودک که ساکن آمریکا بودند اصرار کرده بودند که حمایت از مددجویان بعد از ١٨ سالگی باید قطع شود تا مددجویان روی پای خود بایستند. این از عدم اطلاع از شرایط روز هست. با کار نیمه وقتی که مددجوی بنیاد کودک می تواند بیابد هرگز نمی تواند از عهده مخارج برآید. دانشجویان تحت کفالت من همگی کارنیمه وقت دارند اما من حمایت خود را قطع نکرده ام چون می دانم باز هم هزینه ها بیش از درآمد هست. (درباره این تجربه بیشتر خواهم نوشت) 

 تقریبا مطمئنم اون کفیلان ساکن آمریکا از روی خیرخواهی این تصمیم را گرفته بودند. احتمالا در مورد فرزندان دانشجوی فامیل هم نظرات مشابهی از آن سوی آبها صادر می فرمایند! اما به این گونه نظرات -هرچه قدر هم خیرخواهانه باشند- نباید وقعی نهاد. دانشجویان امروز با توجه به شرایط روز، به حمایت مالی و روحی بیش از اینها نیاز دارند. چه فرزندو قوم و خویش آدم باشند چه مددجوی تحت کفالت آدم. حواسمان به اونها باشد! اوضاع بدهست.  اگر ما هم بخواهیم از روی لجبازی و درجازدن در ایده آل های گذشته یا فک و فامیل ساکن آمریکا، به جوان ها فشار مضاعف بیاوریم ممکن هست در آینده پشیمان شویم. 

اگر هم اون قدر قوی باشند که معتاد و افسرده یا عاصی و گرگ نشوند از نظر عاطفی ضربه می خورند. بدجوری هم ضربه می خورند که شاید بعدها نتوان ترمیم کرد! ممکن هست از ما اون قدر دلچرکین شوند که بعدها مجبور شویم محبت شان و بخشایش شان را گدایی کنیم. در بین نسل های گذشته هم که اوضاع این قدر بد نبود، این دلچرکینی و به دنبال آن طلب بخشایش کم اتفاق نیافتاده. تازه اون بزرگترهایی که با خودشان روراست بودند و شهامت اخلاقی داشتند اومدند بخشایش طلب کردند. اینها در اقلیت بودند. اکثرشان فرزندان را متهم به ناسپاسی کردندو تلخی بر تلخی افزودند. 🍀@minjigh 

 روش درست با توجه با واقعیات امروز جامعه آن هست که دانشجویان را به داشتن کار نیمه وقت یا کارآموزی تشویق و ترغیب کنیم. این تجربه کاری، تا جایی که به درس خواندن آنها و سلامت جسمی و روحی آنها لطمه نزند- از چندین جهت برای رشد دانشجویان مفید خواهد بود: اعتماد به نفس پیدا می کنند. با محیط کار وفرهنگ کاری آشنا می شوند. در بین کسانی که صاحب کار هستند شناخته می شوند و این شناخت شانس آنها را برای یافتن کار دایم بعد از فارغ التحصیلی بالا می برد. اگر کار مربوط به رشته آنها باشد، حکمت خیلی از دروس را در می یابد و در دانشگاه آموختن آنها را جدی تر می گیرد. در محیط کار، ایده هایی برای سرمایه گذاری برای خدمات جانبی شرکت به ذهن او ممکن هست برسد.

 ارزش این تجربه چنان بالاست که می ارزد فرد در یک شرکت معتبر مرتبط به رشته تحصیلی اش، کارآموزی بدون حقوق نماید. اگر این کارآموزی یا کارنیمه وقت، درآمد هم داشته باشد، چه بهتر! بخشی از هزینه های دانشجو را پوشش می دهد. اما والدین دانشجو یا کفیل نباید حمایت مالی و روحی و فکری را از او بردارند.

 خطرات در جامعه و محیط کار بسیارند. اگر کارفرما، فرد خوب و خوش انصاف و درستکاری باشد حتما در جامعه امروز ما دشمنان زیادی دارد که می خواهند از طریق کارمند و کارگرانش به او از پشت خنجر بزنند. فرزند کم تجربه شما را ممکن هست آلت دست قرار دهند. بهتر است با فرزند خود آن قدر صمیمی باشید که در این مسایل با شما مشورت کند. اگر تشخیص دادید که می خواهند او را به صورت به دام بیاندازند به او هشدار دهید که قدر کارفرمایش را بداند. 

 از سوی دیگر اگر کارفرما یا سایر همکاران اهل سو استفاده از کارمند و کارآموز به هر شکلی باشند یا بخواهند او را به سمت تباهی و شر بکشانند و همدست تباهکاری خود کنند، حمایت مالی و فکری و روحی شما لازم خواهدبود که جوان کارآموز بتواند "نه" بگوید. 🍀@minjigh