+0 به یه ن
نظر دوست فیس بوکی:
«
درود ، فکر میکنم قشرفرهیخته ایران اگر بیشتر از ترکیه نباشد کمتر نیست
شاید مهاجرت ها نتیجه آن باشد بهر جهت قطب کیش شخصیت وقتی با تقدس و استمرار همراه باشد ، موضوعی دیگر است ،
حتمآ به این موضوع صحه میگذارید که اکثریت مردم خاموش ایران تفکر دیگری دارند»
پاسخ من: «
جمعیت قشر فرهیخته احتمالا از جمعیت قشر فرهیخته ترکیه زیادتر هست. همین بخشی از فرهیختگان ایران که مهاجرت نکرده اند هم جمعیت خیلی بالایی دارند و احتمالا به لحاظ جمعیت بیشتر از جمعیت فرهیخته ترکیه -اعم بر مهاجرت کرده و مهاجرت نکرده- هستند. اما این دو قشر توجه و انرژی خود را در جهات متفاوتی گذاشته اند. ما بیشتر انرژی خود را در جهت زبان و یافتن ریشه کلمات و ادبیات و نظایر آن گذاشته ایم. دقت و وسواس ما در یافتن ریشه هر کلمه ای که می شنویم گاهی حوصله دوستان ترکیه ای (حتی حوصله همان بخش فرهیخته آنها) را به سر می برد. درست یا غلط- ارزیابی آنها این هست که مسایل مهم تر را ول می کنیم و به این موضوعات می چسبیم. (البته ما هنوز اصرار داریم که کلمات مهم هستند اما آن بحث دیگری است.) نکته اینجاست که بخش فرهیخته تر ترکیه بخش بزرگی از انرژی خود را صرف اندیشیدن و آموختن ساز و کارهای مهار فساد و مدیریت و نظایر آن می کنند. نتیجه هم این شده که در این زمینه از ما جلوترند.
-----
در مورد بسیاری از ایرانیان فرهیخته مهاجرت کرده به کشورهای دیگر در۵۰ سال تا ۱۵ سال گذشته (البته نه همه) نکته غمناکی هست. در اغلب موارد این مهاجرت باعث نشده که چشمان خود را باز کنند و ساز وکارهای مدیریتی و مهار فساد مالی را ببینند . سعی نکرده اند با مقایسه سازوکارهای موجود در ایران با کشورهای دیگر، نقاط ضعف و قوت را بیابند بلکه پیله ای دور خود تنیده اند و در دنیای ذهنی که ساخته اند گیر افتاده اند. هرکدام در بخشی از تاریخ ایران گیر افتاده اند. از این جهت اتفاقا اغلب ایرانیان مقیم خارج که بیش از ۱۵ سال پیش از ایران مهاجرت کرده اند از ایرانیان داخل نه تنها جلوتر نیستند بلکه چندین و چند پله عقب ترند. یک موجی هم بعد از ۸۸ مهاجرت کردند. اونها و مهاجران قبل از اونها، عموما چشم بسته خود را نگاه داشته اند. اما نسلی که بعد از آن موج مهاجرت کرده اند چشم باز ترند.
نسل جدیدتر وقتی با ایرانیان مقیم داخل هم-کلام می شوند بیشتر گوش شنوا دارند تا زبان سرزنشگر و نصیحت گو و یا تمسخر آمیز!
همین طور، کمتر نسبت به جامعه میزبان گارد گرفته اند و برعکس ایرانیان مهاجر قبلی، نمی خواهند ثابت کنند مردم جامعه میزبان آنها، کودن اما خوش شانس هستند.
در نتیجه این نسل جدیدتر مهاجران، هم با تحولات واقعی ایران پیش می روند و هم با فرهنگ کشور میزبان بهتر آشنا می شوند. منظورم نسل جدیدتر مهاجران لزوما جوان تر ها نیستند. همنسلان ما هم که در ده- پانزده سال اخیر مهاجرت نموده اند کمابیش این طورند.اگر هم جامعه میزبان یا تحولات داخل ایران را خیلی درک نکنند دست کم گارد نمی گیرند و نمی خواهند اثبات کنند جامعه میزبان یا ایرانیان مقیم ایران –و نیز مهاجران غیر ایرانی-- نمی فهمند و فقط آنها -یعنی فقط ایرانیان مهاجر- حالیشون هست.کوشش بی وقفه اثبات همین فرضیه ها، انرژی ووقت زیادی از نسل قبلی مهاجران ایرانی می گرفت و زمانی و انرژی ای برای باز کردن چشم ها و ساختن گفتمانی جدید باقی نمی گذاشت. برای همین در گذشته گیر افتادند.
امید دارم این نسل جدید مهاجران به همراه ایرانیان داخل- که اتفاقا به دلیل احساس نیاز با سرعت برق رشد فکر ی می یابند- آینده ای بهتر رقم بزنند.
البته چشم و گوش بازتر بودن نسل جدید مهاجران ایرانی نسبت به مشابه نسل قبلی مختص قشر فرهیخته مهاجران نیست! اقشار عامی تر آنها را هم شامل می شود. مثال می زنم. دغدغه اقشارعامی تر مهاجردر نسل های قبل این بود که عیبی و ایرادی در ایران و میان ایرانیان مقیم ایران ببینند و بعد به تمسخر «وطنم! پاره تنم!» بخوانند و تحقیر کنند و پز بدهند که خودشان درخارج خیلی وضعشان خوب هست. مثلا از ایران که می رفتند همانند گشت ارشاد ورژن دهه شصت، به آرایش زنان ایرانی مقیم ایران گیر می دادند و ادعا می کردند آنها که مهاجرت کرده اند «فهمیده» شده اند و تعادل را در پوشش و آرایش رعایت می کنند. کسی هم به آنها نمی گفت کی گفته جناب عالی شده اید معیار «تعادل»؟! گاه جسارت کرده می پرسیدم: « دست کم در تئوری، معیار گشت ارشاد، فقه اسلامی هست که مدون هست. معیار شما برای تعادل چیست؟ کجا و چگونه تدوین شده است؟ آیا هوس و تشخیص آنی شما می تواند معیار تعادل باشد و به دیگران تحمیل شود؟ اگر یک میکاپ آرتیست یا استایلیست حرفه ای به لباس پوشیدن کسی ایراد بگیرد (که به ندرت چنین می کنند) آدم روی حرفش تامل می کند. اما چرا هرکه به خارج مهاجرت کرده خود را معیار تعادل پوشش و آرایش -نه فقط برای خودش بلکه کل ایران- می داند؟!» با یک جواب تند ولی تهی از معنی، حساب مرا می رسیدند. مهاجران نسل جدید، دنبال این که از آن سوی آب ها نقش گشت ارشادرا -البته با شیوه و سلیقه خود- برای زنان داخل بازی کنند نیستند.
مثال دیگر این بود: نسل های قبلی مهاجران، شیوه های تربیتی آسان گیر داخل ایران را (که محصول آن همین نسلِ شجاع و سربلند وآزاده و راستگو و صادق دهه هشتادی و نودی از آب درآمد) تحقیر می کردند و فریاد واویلا سر می دادند که احترام بزرگتر در ایران از بین رفته و ما ایرانیان مقیم خارج اکنون تنها حافظان واقعی ارزش ها هستیم!
نسل جدید تر مهاجران دارند زندگی شان را می کنند و موی دماغ ما در داخل نیستند! دیگه با تمسخر «وطنم! پاره تنم!» ، گوشت تن ما را آب نمی کنند! سرشان توی کار خودشان هست
اتفاقا معلوماتشان در مورد فرهنگ روزمره و سبک زندگی و خبرهای تخفیف کسبه در ایران به طرز حیرت انگیزی بالاست. خانم در آمریکا نشسته اما می داند کدام آرایشگاه در تهران و کرج تخفیف کدام قلم خدمات پوست و مو را دارد. (با توجه به تنوع این نوع خدمات و تخصصی بودن آنها واقعا میزان اطلاعات حیرت انگیزی است!) برنامه ریزی می کند که وقتی دو سه هفته برای ملاقات خانواده به ایران می آید در کدام آرایشگاه در کدام کوچه الهیه تهران برای ترمیم ابرو برود و فرزند خردسالش را به کدام آرایشگاه کودک در عظیمیه کرج ببرد که با کودکان خردسال خوب رفتار می کنند و کارشان را هم بلدند!
کسی که تا این اندازه فکرش پیش برنامه ریزی برای رتق و فتق امور زندگی است وقتی برای گیر دادن به دیگران ندارد! اتفاقا من همین قشر را هم بخشی از جنبش های زنده ایران می دانم که همسو با همدیگر، چهره ایران را درآینده ای نه چندان دور، دگرگون خواهند ساخت.
----------
چند روز پیش نوشتم که جمعیت فرهیختگان در ایران بیش از ترکیه هست اما در حالی که در ایران فرهیختگان بیشتر فکرشان را به مسایلی نظیر ریشه کلمات داده اند، در ترکیه فکرشان را به ساز و کارهای مدیریتی و مهار فساد داده اند.
نظر نقد آمیز یک دوست عزیز و قدیمی فیس بوکی را به اسم مینا که از من جوانتر هست و اگه اشتباه نکنم
سالهاست که ساکن ترکیه می باشد
در پی می خوانید:
«قشر فرهیخته رو‌چطور تعریف می کنید و با کدوم داده آماری به این نتیجه رسیدید که ایران قشر فرهیخته بیشتری داره؟ به نظرم بهتره این ادعارا بدون داده نکنیم تا بیشتر از این، دامن به توهم جمعی ای که در ایران ریشه دوانده نزنیم ».
پاسخ مینجیق:
می دونستم این ایراد به سخنم وارد هست و مطرح خواهد شد. جواب دقیقی هم ندارم. اما در مجموع فکر کردم گفتنش بهتر از نگفتن هست. بااجازه نوشته شما را مجزا منتشر کنم. باشد که باعث شود بیشتر در این باره تفکر جمعی شود. هدف من از این سری نوشته ها شروع گفتمان جدید هست. گفتمان دقیق ندارم و به همه جنبه های آن چه که می گویم اشراف ندارم. هدفم این هست که بحث ایجاد کنم که به یک فهم عمومی بالاتر برسیم که به درد زمان می خورد
واما در مورد این که آیا قشر فرهیخته ایران پرجمعیت تر از ترکیه هست یا نه. در این که فرهیختگی را اول باید تعریف کرد و بعد هم آمار گرفت کاملا با شما همنظرم. اما یک موضوع دیگه هم هست که درمورد آن مطمئنم: در ایران جمعیت کسانی که خود را فرهیخته می دانند و انتظار دارند بقیه آنها را به فرهیختگی قبول کنند بیشتر هست. آن قدر این جمعیت در ایران بیشتراز ترکیه هست که تفاوت چنان آشکار هست که نیازچندانی به آمار ندارد. مثل این می ماند که من ادعا کنم در ایران تعداد راست-دست ها بیش از چپ-دست هاست یا تعداد کسانی که درایران فارسی می دانند بیش از تعداد کسانی هست که ژاپنی می دانند. شما از من برای این ادعاها آمار نخواهید خواست.
منتهی سئوال بجاتر آن هست که بپرسیم که آیا واقعا در ایران همه کسانی که ادعای فرهیختگی دارند ازدرصد عمده کسانی که در ترکیه ادعای فرهیختگی دارند بادانش ترند؟! راستش مشاهدات من می گوید خیر! مثال عرض می کنم: همسرسابق یکی از همکاران ترکیه ای که خود فرد بسیار فرهیخته ای بود (با هر معیار معقولی که فرهیختگی داشته باشد او فرهیخته بود) در نظر اول، خیلی به نظر عامی می آمد. همه صحبت هایش حول و حوش این که «ناهار چی بخوریم شام چی بخوریم» و نظایر آن می گذشت. اما دختر خوش قلبی بود و بسیار مهربان. با هم دوست شده بودیم.
بی ادعایی او در مورد فرهیختگی چنان بود که من یک بار کنجکاوی خود را نتوانستم کنترل کنم و در جمعی از آقایان پرسیدم: «یعنی یک مردی به این اندازه فرهیخته حوصله اش از این خانم سرنمی رود؟ حرف مشترکشان تمام نمی شود.»
اما قضاوت من سطحی بود. آن خانم آن قدرها هم که من فکر می کردم کم دانش و کم معلومات نبود بلکه کم ادعا بود.
من ورشو رفته بودم و عکسی از باقی مانده دیوار گتوی معروف آن گرفته بودم. باقی مانده که چه عرض کنم! روی زمین در جایی که زمانی ، دیوار ایستاده بود چند میخ زده بودند و پلاکی چسبانده بودند. با آن خانم عکس ها را می دیدیم. با دیدن آن عکس حدس زد که چیست! بعید می دانم درصد قابل توجهی از ایرانیانی که ادعای کتابخوانی و فرهیختگی هم دارند بتوانند چنین حدسی زنند. در مقابل دیده ام که برخی از همین ایرانیان که ادعای فرهیختگی دارند به چنگیز خان لعنت می فرستند که چرا تخت جمشید را آتش زد!
وقتی هم می گویید که تخت جمشید را چنگیز خان آتش نزد بلکه ۱۶۰۰ سال پیش از او، اسکندر مقدونی آتش زد، جواب می دهند مگر یک اروپایی از این کارها می کند؟! حتما مغولان وحشی این کار را کرده اند!
اشتراک و ارسال مطلب به:
فیس بوک
تویتر
گوگل