بهرام گور

+0 به یه ن

سال پیش مركز یك مهمان آمریكایی داشت.او با تحسین می گفت كه در ایران استقبال مردم در استفاده از لامپ كم مصرف چشمگیر است. می گفت متاسفانه در آمریكا مردم به استفاده از لامپ های پر مصرف گرایش بیشتری دارند چون قیمت این لامپ ها كمتر است. اظهار تاسف می كرد از این كه هموطنانش فقط سود كوتاه مدت را در خرید هایشان ملاك قرار می دهند. با خود گفتم چه عجب! در یك مورد هم ما پیشرفته تر باشعورتر و آینده نگر تر عمل كرده ایم.


حفاظت از محیط زیست جزو علایق و دغدغه های شخصی من است. اما غرضم از نوشتن این مطالب در هموردا چیز دیگری است. معمولا ما نمی دانیم سر صحبت رابا فیزیكدانان غربی چكونه باز كنیم. از كدام در وارد شویم تا صحبت رابه بحث مورد علاقه مان در مورد فیزیك بكشانیم و از معلوماتشان استفاده كنیم. مسایل مربوط به محیط زیست (برعكس بحث در موارد سیاسی مذهبی و فرهنگی) از جمله مواردی است كه
منجر به سوء تفاهم و تنش نمی شود. امابا این حال بحث در باره آن برای همكاران خارجی جذاب است.

متاسفانه معلومات ما درباره محیط زیست كشور خودمان كم است.
گمان نمی كنم در صد قابل توجهی از همكاران ما بدانند
آن گوری كه بهرام می گرفت چه نوع جانوری بود.

سه‌شنبه ۱۵ مهٔ ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

احوالات گویی مادربزرگم

+0 به یه ن

مادربزرگم وسایر خانمهای فامیل پس از هر عروسی جلسه ای ترتیب می دهند تحت عنوان جلسه "بازگویی احوالات". در این جلسه با لذت و آب و تاب زیاد لباس عروس، چیدمان سفره عقد وسایر جزئیات را برای هم تشریح می كنند. به مرور زبان تكنیكی شان بسیار پیشرفت كرده به گونه ای كه با مینیمم جملات می توانند تمام تزئینات را باز آفرینی كنند و الگوی لباس عروس راهم در آورند. در نحوه پخت و چیدن تك تك آن بیست جور شیرینی سنتی خانگی ده ها نكته می یابند و در این كه كدام دختر خانم باقلوا را جلوی مهمان ها گرفته چندین پیام(بازرگانی)! از نسبت مساحت جانبی به حجم شیرینی های گردویی سفید حدس می زنند كه آیا این شیرینی پیشكش خانواده داماد بوده یا عروس و غیره. این قسمتی از فرهنگ زنانه ما تبریزی ها است. من هم در آستانه دهه سوم زندگانی از شنیدن این احوالات لذت می برم. فكرش را كه می كنم خیلی از كارهای خودم ریشه در همین فرهنگ دارد. مثلا هر گاه از یك همایش بین المللی بر می گردم تا چند هفته در سمینارهای هفتگی آنچه را كه شنیده ام باز گو می كنم. اگر از سمیناری خوشم بیاید از با گرفتن اجازه از سخنران و البته با ذكر نام وی و دادن
credit
به او اسلاید هایش را دان-لود می كنم و به قول خارجی ها ریسایكلشان می كنم
.

توضیح: شیرینی گردویی سفید از سفیده تخم مرغ تهیه می شود. اگر به اندازه كافی سفیده زده شود شیرینی گرد تر می بندد.


سوال خطاب به همكاران پژوهشگر در زمینه ماده ی نرم: نمی خواهی مدل تپه های شنی ات را به شیرینی گردویی تعمیم دهی؟ شاید به این تر تیب فرهنگ ما هم جهانی شد.

پی نوشت: این نوشته را 6 سال قبل نوشته بودم الان 36 سالمه

شنبه ۱۶ ژوئن ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

مطالعه دی-ان-ای با استفاده از آزمایشگاه های فیزیك ذرات بنیادی

+0 به یه ن

قبلا هم در این وب-نوشت اشاره كرده بودم كه اشعه ایكس ساطع شده از شتابگر
هایی كه به منظور مطالعات ذرات بنیادی ساخته شده اند در تحقیقات كاربردی مورد استفاده قرار می گیرند. این در حالی است كه این اشعه برای شتابگر در واقع نوعی انرژی هدر رفته محسوب می شود. جالب است بدانیم كه نوبل شیمی امسال به شخصی كه با استفاده با این تابش به مطالعه دی-ان-ای می پرداخت اختصاص یافت. برای اطلاعات بیشتر مراجعه كنید به این وبگاه

یكشنبه ۲۵ مارس ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

بتاترون یا بواترون

+0 به یه ن

بتاترون یك اسم عام است وبه نوعی از شتابگر اطلاق می شود كه الكترون ها را تا انرژی چند صد مگاالكترون ولت شتاب می دهد.در حالی كه بواترون نام یك شتابگر خاص است. در زیر سرگذشت مختصری درباره بواترون آمده است.

 

سه‌شنبه ۶ فوریهٔ ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

شیر پیر

+0 به یه ن

بواترون نام شتابگری قدیمی در بركلی است كه در دهه پنجاه میلادی شروع به كار كرد. این شتابگر كه به منظور مطالعه ذرات بنیادی ساخته شده بود اولین پادپروتون های ساخت بشر را تولید كرد. پس از چند دهه هنگامی كه این شتابگر برای آزمایش های فیزیك ذرات قدیمی شد،آن را تغییر كاربری دادند واز آن در تحقیقات كاربردی استفاده كردند. اما اكنون مدتی است این آزمایشگاه عظیم متروكه شده. عده ای می خواهند آن را تخریب كنند و آزمایشگاهی دیگر درمحل آن بسازند.قیمت زمین در بركلی از شمال تهران هم بالا تر است درنتیجه نمی خواهند زمین بلا استفاده بماند. از طرفی طرفداران محیط زیست با این تخریب به شدت مخالفت می كنند چون نگرانند این تخریب باعث رها سازی فلزات سنگین در محیط شودو پیشنهاد می كنند كه از بواترون به عنوان جاذبه گردشگری استفاده شود.

 

دوشنبه ۵ فوریهٔ ۲۰۰۷

پی نوشت: این نوشته حدود شش سال پیش نگاشته شده. الان آن آزمایشگاه تخریب شده. ذهنیت سرمایه داری بر ذهنیت دوستداران محیط زیست و دوستداران تاریخ علم غلبه یافت. جز این می شد جای تعجب داشت!

 

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

همه كاره ی هیچ كاره

+0 به یه ن

در جامعه علمی ایران افراد زیادی را می بینیم كه به تمام معنی همه كاره هیچ كاره هستند. وقتی در كار تخصصی خود كم می آورند می گویند، ما در اصل سیاستمداریم، كار علمی را فقط به طور تفننی دنبال می كنیم. وقتی در سیاست "سوتی" می دهند، در جمع های غیر دانشگاهی معركه می گیرن كه ای فغان این عوام الناس نوابغی چون ما را بازی نمی دهند. در جمع های دانشگاهی هم كه دیگر این بازی ها را نمی توانند در بیاورند، ژست می گیرند كه ما كه مثل شما تك بعدی نیستیم! ما دانشمند، خبر نگار، سیاست مدار، ادیب و ...هستیم چند تا اشتباه هم كه اینجا وآنجااز ما سر می زند وشما عواقبش را می كشید فدای سرمان. شما آدم های تك بعدی كه كار مهمی نمی كنید ، چشمتان كور حداقل جور كش خطا های ما باشید. وبه عنوان حسن ختام هم اضافه می كنند كه در خارج هم افراد" كاردرست"، "چند بعدی" هستند. بعد هم برای این كه معلومات خود را به رخ بكشند نام چند دانشمند معروف را كه در رشته هایی غیر از تخصصشان نیز صاحب نظر بوده اند می برند.منظورم گله یا افشا گری نیست بلكه می خواهم تاكیدكنم دوران این گونه افراد به سر آمده! در زمان آنها به علت قحط الرجال هر كسی بانیمچه مدركی می توانست كار دایم منا سب پیدا كند. اكنون افراد تحصیلكرده بسیار بیشتر ند و رقابت برای كار پیدا كردن سخت تر شده. با همه فن حریف بازی نمی توان راه به جایی برد باید تمركز بیشتری روی كار علمی خود داشت تا در این فضای رقابتی به جایی رسید.اما در مورد آن دانشمند ان خارجی "چند بعدی". من خوشبختانه این شانس را داشته ام كه این گونه افراد را از نزدیك بشناسم. شباهتی به همه كاره های وطنی ندارند. كاملا بر عكس، ابتدا در كار تخصصی خوذ متمركز می شوند تا در آن به جایی برسند. پس از چند سال در كار دیگری به طور تخصصی و با تمركز بالا وارد عمل می شوند. مثلا گلمان،برنده جایزه نوبل فیزیك، كه روزگاری تمام وقت كاری خود را صرف مطالعه ذرات بنیادی می كرد اكنون با همان جدیت زبانشناس شده. همینطورند فیزیكدانانی كه پس از مدتی واردكار سیاست می شوند. طبیعی است كه تجارب قبلی آنها را در كار جدید یاری می دهد. معمولا فیزیكدانانی كه وارد سیاست می شوند نقش مشاور علمی را ایفا می كنند به جای آنكه راجع به اقتصاد یا ترافیك شهری نظر دهند مگر این كه در این موضوعات نیز چندین سال كار جدی كرده باشند.

شنبه ۳ فوریهٔ ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

نوترینو ها، ذرات بی بو وبی خاصیت!؟

+0 به یه ن

نوترینوها ذراتی بنیادی هستندكه هیچ گونه بر همكنش الكترمغناطیسی ندارند و تنها می توانند بر هم كنش ضعیف داشته باشند. این ذرات خنثی در اطراف ما فراوانند. در مركز خورشید این ذرات به وفور تولید می شوند. در هر ثانیه میلیارد ها نوترینو از بدن شما عبور می كند. امابر همكنش این ذرات چنان ناچیز است كه در طول عمر شما عملا در بدن شما هیچ برهمكنش نوترینویی انجام نخواهد گرفت. این ذرات از عمق زمین عبور می كنند بدون آنكه چیزی مانعشان شود. شش سال پیش كه كار تحقیقی ام را بر روی این ذرات آغاز كردم گمان می كردم روی موضوع "به دردنخوری" دارم كار می كنم. باور عموم همكارانم همین بود چرا كه باتوجه به چنین برهمكنش ضعیفی گمان نمی رفت این ذرات دم به تله خدمت به تكنولوژی دهند. این دغدغه تا حدی مرا آزار می داد و مانع از تمركزم میشد.اما دیری نپایید كه ایده استفاده از نوترینو ها برای مطالعه اعماق زمین مطرح گردید. تنها خدا می داند این روش جدید چه اندازه در آینده مفید واقع خواهد شد. برای آشنایی بیشتر با نوترینو ها مراجعه كنید به این نوشته.

پنجشنبه ۱ فوریهٔ ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

نگاهی متفاوت به آی-سی-تی-پی و سیسا

+0 به یه ن

آی-سی-تی-پی یك موسسه بین المللی تحقیقاتی در زمینه علوم بنیادی نظری است كه در شهر تریست ایتالیا واقع است. تریست شهری كوچك در شمال شرقی ایتالیااست كه در میان كشورهای كمونیست سابق محصور شده است.این شهر تا پیش از بالا رفتن پرده آهنین شهر به علت كمبود فضا و موقعیت جغرافیایی امكان رشد صنعتی زیادی نداشت. درنتیجه وجود آی-سی-تی-پی و میهمانا ن این مركز از اقصی نقاط دنیاغنیمتی برای رشد اقتصادی شهر بود. دولت ایتالیا هم به همین دلیل از این موسسه حمایت میكند. این موسسه حدود چهل سال پیش به همت پروفسور عبدالسلام وبه حمایت یونسكو تاسیس شده است. ازآن موقع تا كنون آی-سی-تی-پی همه ساله همایش های بین المللی موفقی برگزار می كند و میزبان دانشمندان طراز اول از كشورهای گوناگون می شود.مدتی پس از تاسیس آی-سی-تی-پی، برخی از فیزیكدانان ایتالیایی با مشاهده این محیط ایده آل برای رشد دانش، تصمیم گرفتنداز این امكان به وجود آمده حداكثر استفاده را ببرند.به همین منظور پس از گذشتن از هفت خوان مشكلات اداری، یك موسسه تحصیلات تكمیلی در جوار آی-سی-تی-پی به نام "سیسا" تاسیس كردند. سیسا اكنون از موفقترین مراكز تحقیقاتی اروپاست واین موفقیت راتا حد زیادی مدیون همجواری با آی-سی-تی-پی است. ناگفته نماند كه آی-سی-تی-پی هم از این همجواری بهره ها برده. دردوسالی كه به ایران بازگشته ام شاهد بوده ام كه از این دست فرصتها (البته در ابعاد كوچكتر ) زیاد به وجود آمده. اما اكثرافرادآكادمیك در ایران در پی استفاده از فرصتهایی از این دست نیستند.چرا كه راحت تر -ودر عین حال مقبول تر- این است كه خود را با گفتن "امكانات نداریم" خلاص كرد!

دوشنبه ۲۹ ژانویهٔ ۲۰۰۷

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

Fine tuning in nature

+0 به یه ن

كربنی كه در بدن جانداران وجود دارد،درداخل ستارگان، طی فرآیندی كه به فرآیندسه-آلفا معروف است، تولید شده است. نكته قابل توجه در اینجاست كه اگر نیروی بین هسته ها اگر تنها چهار دهم درصد از این كه اكنون هست متفاوت می بود، حیات به شكلی كه می شناسیم امكان پذیر نمی شد. به عبارتی ستارگان یا فقط اكسیژن تولید می كردند ویا تنها كربن.این مطلب نسبتا شناخته شده ای بین غیر فیزیكدانان است. عده ای هم از این یافته علمی برای فرضیه های فلسفی -وبعضا سفسطه ای - خود شاهد می گیرند. برای اطلاع از جنبه علمی قضیه رجوع كنید به
مقاله

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل

پدیده شناس موفق

+0 به یه ن

فیزیكدانان را می توان به سه دسته آزمایشگر،تئوری پرداز وپدیده شناس تقسیم كرد.به تعبیری پدیده شناسان پل ارتباطی بین آزمایشگرها ونظریه پردازها هستند. كار پدیده شناس بررسی اثرات تئوری های مختلف در آزمایش هاو مشاهدات گوناگون است.برای این كه پدیده شناس موفقی باشیم طبعا باید اطلاعات وسیعی درباره آزمایش های ممكن واثرات فیزیكی گوناگون كسب كنیم. كسب چنین اطلاع وسیعی تنها از طریق مطا لعه ویا حتی شركت در سمینارها امكان پذیر نیست. اگر به موسسات پژوهشی دست اول دنیا سفر كنید، ملاحظه خواهیدكردكه فیزیكدانان به هنگام صرف غذا و یا گردش درباره چنین موضوعاتی با هم بحث می كنند. این به آن معنی نیست كه از قبل حتما سئوال مشخصی آماده كرده اند. بلكه بحث شان به طور طبیعی به آن سمت گرایش پیدا می كند. با همین بحث هاست كه معلومات افراد بیشتر میشود. امیدوارم روزی برسد كه وقتی كسی در جمع فیزیكدانان سرزمین گل وبلبل نیز بحث آزادی فیزیكی مطرح كند به او به چشم خروس بی محل نگاه نكنند .

دوشنبه ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۰۷

پی نوشت: توجه كنید كه متن بالا شش سال و نیم قبل نوشته شده. هم اكنون در سمینارها و همایش های ما هم جو علمی تری حاكم شده و بحث فیزیكی كردن طبیعی به شمار می آید. خوشبختانه تلاش ها در این شش سال و نیم بی ثمر نبوده است.

 

 

اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل