در نوشته قبلی اشاره کردم که جو مردسالار کشور ما باعث می شود که قربانی آزار جنسی اگر گزارش  دهدبیشتر آسیب ببیند. واقعیت این هست که حتی اگر جو مردسالار نبود و اگر مسئولان دانشکده و دانشگاه هم افراد دلسوز و آگاهی از این جهت بودند باز هم نمی توانستند خیلی معجزه ای بکنند. باز هم در این شرایط باید احتیاط پیشه کرد و پیشگیری را بر بگیر و ببند مقدم دانست. فرض کنید یکی از استادان مرتب به شما "نخ می دهد" و با این کارهایش شما را سرکار می گذارد. می روید با او در مورد پروژه صحبت کنید سخن را به درازا و به مسایل نامربوط به پروژه می کشاند و لفتش می دهد.  این خودش مصداق آزار جنسی است. اما فرض کنید رفتید به رئیس دانشکده گزارش دادید که فلانی به من نظر دارد. چه خواهد گفت؟! خواهد پرسید که آیا مدرک محکمه پسند داری؟ حتی اگر جنس خراب همکارش را بشناسد باز مجبور است این را سئوال بکند. نمی تواند بی هیچ دلیل و فقط از روی حدس و گمان چنین چیزی را مطرح کند و زندگی خانوادگی همکارش را به هم بریزد!  اگر بدون مدرک محکمه پسند بروید او را متهم کنید او هم شما را متهم به توهم زدگی خواهد کرد. بعدش هم این شایعات مثل صدای بمب می پیچند. اگر انگ "توهم زدگی و تهمت زدن به مردان بدون دلیل" به شما بخورد، فردا هیچ جا استخدامتان نمی کنند.

حالا مدرک محکمه پسند قراره از کجا بیاورید؟! اتفاق خاصی که نیافتاده!  قرار هم نیست که آن قدر لفتش بدهید که خدای ناکرده اتفاق خاص بیافتد و "مدرک محکمه پسند" جور بشود! قراره همونجا با درایت مسئله را فیصله دهید. اتفاق خاصی نیافتاده جز آن که بیش از آن که عرف و هنجار هست وقت شما را گرفته و ذهن تان را هم مشغول به موضوعات نامربوط به موضوع پروژه تان کرده. شاید اگر یک نفر بیکار باشد که کاری بهتر نداشته باشد این "نخ دادن" ها و این بین "خوف و رجا نگاه داشتن ها" برایش مشغله فکری جذابی باشد. اما نه برای یک پژوهشگر! شما همه سرمایه تان همان وقت و ذهن آزادتان هست. پس بهتر است زودتر قال قضیه را بکنید. بروید و از رئیس دانشکده دلسوزتان بخواهید که ترتیبی بدهدکه شما با کس دیگری کار کنید یا احیانا اتاق تان را به جای منتقل کند. طوری که رویارویی با اون یارو کمینه شود. اگر رئیس دانشکده دلسوز باشد این کار را با طیب خاطر می کند.  البته خیلی هم آسان نیست ولی سعی اش را می کند. او که نمی خواهد اینجا نقش قاضی و بازپرس و مجری قانون را بازی کند. نه علاقه ای دارد نه وظیفه ای دارد و نه صلاحیتی در این زمینه. وظیفه او آن هست که تا جای ممکن فضای مناسبی برای این که شما بتوانید روی پروژه تمرکز کنید فراهم کند.

 

حالا یک نکته دیگر به عنوان نکته آخر می خواهم عرض کنم.

تصور عمومی در جامعه ما این هست که بعد  از ازدواج دختر این مزاحمت ها تمام می شود. حتی به دخترها توصیه می کنند که زودتر ازدواج کنند تا از شر این مزاحمت ها خلاص شوند. بعد از ازدواج یک دختر، دیگر دل دادگان دلسوخته دلخسته او  از افق وی خود را دور می سازند و می روند. اما این مزاحم های بی حیا و بدجنس،  از این نجابت ها ندارند. به کدام اصول و پرنسیب پایبند بوده اند که به این یکی پایبند بمانند؟! نه تنها دور نمی شوند بلکه برایشان جذاب تر هم می شود که مزاحمت ایجاد کنند و احیانا باعث به هم زدن رابطه و جدایی شوند. این طوری با یک تیر دو نشان زده اند: هم دختر را بدبخت کرده اند، هم حال همسرش را گرفته اند!

اگر زندگی زناشویی تان را دوست دارید دو چندان مراقب این مزاحمت ها باشید.

معمولا از دو در وارد می شوند.  یک در، برداشتی غلط و عامیانه از فمینیزم هست. در گوش عروس خانوم می خوانند "زن باید مستقل باشد. همه حرفی را به شوهرت نزن والا سعی می کند کنترل تو را به دست بگیرد و استقلالت را خدشه دار کند. به جای او بیا  و از من مشورت بخواه. من که بسی از او مجرب تر هستم  بسیار بهتر می توانم به تو راهنمایی بکنم." نبوغ چندانی لازم نیست که دریابیم این توصیه ها نسخه اختلاف افکنی بین زوجین هست! شاید چون برخی به غلط تصور می کنند اینها به واقع آموزه های فمینیزم هستند ادعا می کنند فمینیست ها جنگ بین مرد و زن راه می اندازند.در صورتی که اینها فتنه انگیزی  مزاحمان هستند نه دکترین فمینیست ها.

صد البته فمینیست ها روی استقلال زن تاکید دارند اما شاید به همان اندازه-مخصوصا در ایران- به دیالوگ بین زن و شوهر هم تاکید می کنند.  اتفاقا حرفشان سر این هست که ارزش های زن ستیز باعث شده زنان خودسانسوری کنند و آن گونه که باید وشاید نتوانند همه دغدغه هایشان را در خانه با شریک زندگی شان در میان بگذارند. همین بانوان فیلمساز کشورمان فیلم های بسیاری ساخته اند  که روی لزوم گفتمان انگشت می گذارد و فقدانش را عامل فاجعه بر می شمارد.  فیلم های تهمینه میلانی، منیژه حکمت، رخشان بنی اعتماد و  پوران درخشنده  همگی خیلی روی این موضوع تاکید دارند. درسته که فمینیزم بر استقلال زن تاکید می کنه اما ابدا نمی گه به جای شوهرت اختیار زندگی ات را بده دست مرد غریبه. این کار را بدتر از استقلال نداشتن می دونه.

دومین حربه مزاحمان این هست که تهمت می زنند که "شنیده ایم که" سر و گوش همسرت می جنبد. این تهمت ها را زود باور نکنید. با لحن جدی می گویند اما اگر دروغشان آشکار شود (احتمالا بعد از دعوا های شدید و به هم ریختگی در وضع خانواده) با خونسردی می خندند و می گویند که "من فقط شوخی کرده بودم تو چرا باور کردی!؟"

 در این مورد پیشگیرى بهتر از درمان یا انتقام هست. پیشگیرى اش هم نسبتا ساده است. وقتى دیدید یارو بحث را به خارج از چارچوب دانشگاهى می بره همونجا چشم غره بروید و برگردانید به مسیر بحث جدی علمى و دانشگاهى. اگر دیدید بر نگشت و بى حیایی را ادامه داد عطایش را به لقایش ببخشید. پشت سرتان یاوه گویان به این علت بسیار خواهند گفت. نمونه هایی که در مورد خود من دقیقا به این علت گفته اند: "بد اخلاقى که غیر از شوهرش با هیچ کس نمی سازه"، ترک کله خر تبریزی،" دهاتى"، "امل" و از همه با مزه تر "حاجى خانوم"! 😂😂 مهم نیست اونها چی می گویند. نگران بایکوت شدن توسط اونها هم نباشید. در این شهر ١٢ میلیونى بالاخره ١٠ نفر دوست درست و حسابى که بتوانید با آنها معاشرت کنید پیدا می کنید. جزیره رابینسون کروزو نیست که اونها بتوانند با حربه بایکوت خیلى روی شما فشار بیاورند. مهم این هست که شما بتوانید با فراغ بال به کارتان برسید. آن قبیل انگ ها هم که می زنند در واقع براى شما اعتبار هم مى آورد. سریال جم تی وی بازی نمی کنیم که اون قبیل انگ ها، بی آبرویی باشه. اتفاقا خوبه. اگر غیر از این باشه در استخدام مشکل گزینشى پیدا می کنند و احتمالا در خانه با همسرتان مشکل پیدا می کنید. 

 نکته مهم دیگر این هست که آزار جنسى در محیط کارى لزوما به معناى انجام عمل خاصی نیست. اتفاقا بیشتر آزاردهندگان جنسى در محیط های دانشگاهى از ناتوانى جنسی رنج می برند. مسن بودن طرف تضمین کننده آن نیست که آزاردهنده جنسی نخواهد بود. وقتى دانشجوى دختر براى انجام پروژه علمى به استادی مراجعه می کند و استاد به جاى صحبت علمى مربوط به پروژه او را ساعت ها با صحبت هاى نامربوط به پروژه علاف می کند دارد آزار جنسی می رساند.

 وقتى دیدید وقت شما را تلف می کند دیگر پی گیر نشوید. بروید سراغ یک استاد درست و حسابى. گاهى زنان میانسالى پیدا می شوند که به این مردان آزارگر خوشخدمتى می خواهند بکنند. ابزارشان هم این هست که دخترانى را که به این قبیل مردان رو نمی دهند تحت فشار می گذارند. پشت سرشان صفحه می گذارند و خواستگارانشان را می پرانند. با تندی با آنها صحبت می کنند، سعی می کنند در دختر احساس عذاب وجدان القا کنند یا بگویند که در زنانگی کم دارندو.... خواستگار اگر واقعا مرد زندگی باشد به یاوه های این زن گوش فرا نخواهد داد. اگر گوش فرا داد ورفت همان بهتر که برود. شما به عنوان یک دختر دانشجو یا پژوهشگر نیازى به تایید آن مرد آزار گر یا آن زن خوشخدمت ندارید. قدر خود را بیشتر بدانید. دختران دانشجو و پژوهشگر به لحاظ روحى هواى هم را داشته باشند که بایکوت ها و اعصاب خردی هایی که اینان راه می اندازند تاثیرى در آنها نداشته باشد. سرتان را بالا بگیرید!

 🍀@minjigh 

 در مورد موضوع آزار جنسی در محیط های آکادمیک می خواهم نکاتى را اضافه کنم. همین اولش تاکید می کنم که بحث من اخلاقى نیست. خودم را در حدى نمی دانم که بیایم احکام اخلاقى صادر کنم به علاوه اکثریت قریب به همه کسانى که دیده ام نصیحت اخلاقى می کنند یا حکم اخلاقى صادر می کنند خود به لحاظ اخلاقى جزو کثیف ترین موجودات هستند. بحث من بیشتر صنفى است. هدفم از گفتن این حرف ها آن هست که این دختران با استعداد و با انگیزه که سراغ پژوهش مى آیند از این قبیل مسایل از جنبه هاى گوناگون آسیب نبینند. توصیه ام به پژوهشگران به هزار و یک دلیل آن هست که انگلیسى خود را تقویت کنند و با همتایان خود در دانشگاه هاى کشورهاى پیشرفته تبادل علمى داشته باشید. این نکته برای به روز بودن شدن به لحاظ علمى حیاتى است. 

یکی از منفعت هاى ثانویه که چنین تسلطى به زبان انگلیسی و ارتباط با همتایان در کشور های پیشرفته حاصل مى آورد بالا رفتن اعتماد به نفس شما در مواجهه با القابى نظیر "امل" یا "حاجی خانوم" (🍀🍀🍀🍀) هست! اگر به انگلیسی تسلط داشته باشید از این که یه زن عامى که سقف مدرنیته اش تماشای سریال های دوبله شده ماهواره هست شما را به خاطر امتناع از لاس زدن با مردان متاهل "امل" بخواند ناراحت نخواهید شد. اما اگر به انگلیسی تسلط نداشته باشید در این محیط شاید پس ذهن تان سئوال پیش بیاید که نکند حق با اوست؟! نکنه من از زمان عقب مانده ام؟! 

 نکته دوم این که در جوامع آکادمیک کشورهاى پیشرفته در سال ٢٠١٨ دیگر مورد قبول نیست که وقتى صحبت از آزار جنسى به میان می آید اظهار شود که تقصیر همه اش از دخترها بوده و "آن مرد بیچاره" هم قربانی “ مکر زنانه “ واقع شده. این قبیل صحبت ها در ایران مقبول واقع می شود نه در دانشگاه هاى اروپا و آمریکاى شمالى در قرن ٢١. این روزها در کشورهاى پیشرفته کسى که این حرف را بزند میزوجنیستی که هنجار های مردسالارانه را می خواهد تثبیت کند شناخته مى شود! من نه قصد دارم هنجارهاى ایران را عوض کنم و نه هنجار هاى آن سوى آبها را. نیک می دانم قدرت این چنین تغییری را ندارم. حتى قصد ندارم بگویم کدام بهتر است کدام بدتر. نمی دانم کدام حقیقت دارد کدام ندارد. احتمالا به طور مطلق هیچ کدام! احتمالا حقیقت چیزی بین این دو هست. فقط می خواهم دو مجموعه از هنجارها را نیک بشناسیم که آسیب کمتری ببینیم. 🍀@minjigh 

 تحقیقات زیادی در جوامع پیشرفته بوده که نشان داده عمده قربانیان آزار جنسی به لحاظ پوشش و رفتار خیلی معمولی بوده اند. سرزنش قربانیان آزار جنسی به عنوان تحریک کننده ها ی اصلی و در نتیجه عامل اصلى آزار جنسى در جوامع غربى داره منسوخ می شه. در جامعه مردسالارانه تر چون جامعه ما، زنان را عامل همه مشکلات می دانند. حتى زلزله!!! دیگه وقتى برای زلزله زنان را مقصر می شناسند مقصر شناخته شدن برای این موضوع قابل شما را نداره! 🍀@minjigh 

 به لحاظ فراگیری آزار جنسى در سطح دانشگاه هاى تهران اوضاع خیلی بدتر از زمان دانشجویی ماست. این را متاسفانه استادان خانم همسن و سال من در نظر نمی گیرند. فکر می کنند چه طور ما گلیم خود را بیرون کشیدیم دختران نسل جوان هم باید بتونند به تنهایی از عهده این مسئله بر بیایند. در غرب الان استادان زن خیلی به این موضوع حساس هستند و با شبکه هایی که ایجاد کرده اند جلوى آزار جنسى دختران دانشجو می ایستند. همتایانشان در دانشگاه هاى ایران آن قدر گرفتارى دارند که ترجیح می دهند با انکار مسئله صورت مسئله را پاک کنند. پیش بینى من آن هست که تا ٧-٨ سال دیگه فرزندان همنسلان من بزرگ می شوند و موقعیت شغلى شان با ثبات تر می شود و فراغت بیشتری می یابند. یواش یواش از انکار موضوع دست بر می دارند و همانند همتایان غربى شان برای مقابله با این موضوع شبکه ایجاد می کنند. اما فعلا شرایط چنین حرکتى در ایران فراهم نیست.

 الان اگر جنبش meetooدر دانشگاه هاى ایران راه بیافتد همان استادان مرد فاسد جنبش را مصادره به مطلوب می کنند. باسو استفاده از نام این جنبش،نوچه هایشان را می اندازند به جان هر پسر جوان و مجردى که قصد خواستگارى از دخترى دارد و او را سرکوب می کنند. نوچه ها به دختر هم اجازه صحبت نمی دهند که بگوید آن پسر مزاحم نبود! با این شرایطى که فعلا هست من هیچ دخترى را تشویق به بازگویی آن قبیل مشکلات نمی کنم. قطعا در این وضعیت فرهنگی بدون حامى قربانى تنبیه خواهد شد نه فرد خطاکار! 

 چند سال صبر کنیم که همکاران و همجنسان خودمان به این موضوع حساس شوند، قدرتى به دست آورند و در صدد بر آیند از دختران نسل جدید در برابر آزارها حمایت کنند.  

در ابتدا گفتم اوضاع دانشگاه ها در تهران به این جهت خیلی بدتر از دهه هفتاد هست. در این ٢٥ سال نهاد هاى به اصطلاح فرهنگی داخلى و خارجى علی رغم اختلافاتشان در یک چیز مشترک بودند: تشویق مردان متاهل به عدم وفاداری به همسر. حالا برخى با کلاه شرعى، برخى بدون کلاه شرعى! بودجه هنگفتى هم داشته اند. سینماى مستقل و روشنفکرى ما هم در این کار سهیم بوده! در ظاهر چند همسرى و صیغه و ....را تقبیح کرده اما در واقع این کارها را با شکوه جلوه داده. در صورتى که فیلم فارسى هاى قبل انقلاب که در مورد چند همسرى ساخته شده اند کاملا رئالیستی آن را همان نکبتى که واقعا هست جلوه داده اند. طبیعی است این همه تبلیغات در فرهنگ دانشگاهی ما هم رسوب کرده باشد! 🍀@minjigh 

 موضوع آزار جنسى را که مطرح کردم چند تن از همراهان کانال که همگى مرد بودند تشویق کردند که بنویسم. در مقابل برخى از دوستان ( خانم ها) گفتند که دارم یک طرفه به قاضى می روم. "زنان همگی خوب و معصوم و مامانى نیستند. دختران دانشجو در مقطع لیسانس می روند به اتاق استاد و عشوه گرى می کنند تا نمره بگیرند. بنابراین استادان مرد هم دارند از طرف دانشجوهاى دختر مورد آزار جنسى قرار می گیرند!"

 اصلا در این استدلال مناسبات قدرت را در نظر گرفته نمی شود. استاد مرد خیلى راحت به آن دختر عشوه گر می تواند بگوید برو از اتاقم بیرون. با بیرون کردن آن دختر هیچ خطرى تهدیدش نخواهد کرد. حقوقش کم نخواهد شد! موقعیت شغلى اش به خطر نخواهد افتاد. بیرون کردن دختر عشوه گر براى یک استاد مرد از راندن یک مگس آسان تر است. اگر می بینید برخى بیرون نمی رانند لابد خودشان از آن عشوه گرى خوش خوشانشان می شود! من در این مورد باز هم آن استاد جاافتاده را مقصرتر می دانم تا آن دختر با عشوه هاى ناپخته و غیر حرفه ای اش!  

حتما متهم می کنید که چون خود زن هستم همیشه مرد را مقصرتر می دانم. ابدا چنین نیست. من هم محصول همین جامعه مردسالار هستم و نا خودآگاه باز براى مردان ارفاق قایل می شوم اما ارفاقى که من قایل می شوم یک مقدار کمتر از ارفاقى است که بقیه این مردم قایل می شوند. مثلا اگر استادزنى پیدا شد و گفت که دانشجوهاى پسر مرا مورد آزار قرارمی دهند یا با مخ زدن وادارم کردند نمره بیشترى به آنها بدهم من ناخودآگاه نسبت به آن استاد زن قضاوت بسیارمنفی تر ى خواهم داشت تا نسبت به استاد مرد با ادعاى مشابه. علی الاصول ادعاى هر دو به یک اندازه مهمل و مزخرف هست اما رسوبات جامعه مردسالار در ذهن من باعث می شود علیه آن زن قضاوت منفى شدیدترى بکنم. 

 وضعیت دختر دانشجویی که برای انجام پروژه (نه چانه زدن براى نمره) به سراغ استادى می رود خیلى فرق دارد. اگر استاد به دختری که برای چانه زنى نمره آمده بگوید برویم فلان کافى شاپ صحبت کنیم جاى شکى باقى نمی گذارد که نیت ناصواب دارد. امادر مورد انجام پروژه فرق دارد. این پیشنهاد اون قدر شک برانگیز نخواهد بود. دختر دانشجو شاید با خود این حساب را بکند که استاد مزبورتازه از خارج آمده و با فرهنگ اینجا زیاد آشنا نیست. براى دیدن نمره پایان ترم دو دقیقه به اتاق استاد رفتن با ساعت ها با هم کارکردن فرق دارد. در اولى هر دخترى حدود و ثغور را می داند و اگر بیشتر اجازه پیشروی می دهد خود ریگی به کفش دارد. اما در دومى آن قدرها روشن نیست. جواب من این هست که اگر می بینید که به جاى انجام دادن پروژه دارد وقت شما را بیش از ٥ دقیقه تلف می کند بدانید از مرز صواب رد شده. ممکنه برای تلطیف فضا دو دقیقه راجع به نتایج فوتبال هم بگه اما اگر شما را به کافی شاپ کشاند و چند ساعت در مورد چیزهاى نامربوط به پروژه وراجى کرد قطعا مرز را رد کرده! 🍀@minjigh

این مردها ى آزار دهنده دانشگاهى که من از شون صحبت می کنم جوان ١٦ ساله ای که تازه پشت لبش سبز شده و "ترسون ترسون، لرزون لرزون" به دخترى-یا اغلب به زنى همسن مادرش- در کوچه متلک می پراند که نیستند! اگر مسئله به همین سادگی بود من نمی آمدم وقت بگذارم و درباره اش بنویسم.
این مردهای دانشگاهی که من از آنها صحبت می کنم انسان هاى پیچیده ای هستند با ادبیات پیچیده. برای دختران پژوهشگر با این رفتارهایشان مشکل فکری به وجود مى آورند.
اولش "نخ می دهند"، دختر پس می زند. بعد می آیند می گویند تو را توهم زده! من که چیزی نگفتم ! چون فکر خودت خراب هست رابطه ساده انسانى ما را تعبیر ناصواب کردی.
می آیی یه مقدار خورده "رابطه ساده انسانى" آقا را در طول زندگی نه چندان کوتاهش مشاهده می کنى می بینی معنی "رابطه ساده انسانى" از منظر این آقا چیست؟!!!!!

شما فکر می کنید حل این موضوع برای دختر پژوهشگر ٢٧-٢٨ ساله که همه عمرش سرش توى کتاب بوده، ساده است؟ شک برش می دارد که نکنه واقعا ایراد از من است.
اتفاقا همین مشکل فکرى ایجادکردن و آزار ذهنى دختر به نظرم هدف اصلى آن مرد هست.
احساس قدرت به آنها دست می دهد!
🍀@minjigh

هفته پیش روز چهارشنبه من سخنرانی ای در مورد ترویج علم و چالش هاى آن در ایران انجام دادم. سخنانم را در سه محور می توان تقسیم بندی کرد:

١) چالش های ویژه ترویج علم مدرن در ایران به علت این که ما رنسانس و عصر روشنگرى نداشته ایم و به جاى آن سنت هاى علمى خود را داشته ایم.

٢) مسئله جنسیت و علم

٣) ترویج علم و زبان مادری و مسایل قومیتی.

لینک سخنرانى در زیر موجود است:

https://drive.google.com/file/d/19A3Jck8XWnO4skFzOLIuAFTgAdfE8oXl/view?usp=sharing

امیدورام این پیامم دیده باشید

پاسخ مینجیق: اتفاقا که کار خوبی کردید که این سئوال را اینجا مطرح کردید. قبل از این که پاسخ دهم ابتدا بگویم که ممنون که هستید، ممنون که فکر جدید و طرح دارید و ممنون که آن را در وبلاگ من به اشتراک گذاردید.

جواب صریح و قاطع من این هست: بی هیچ شکی بروید دنبال علاقه تان و به دنبال پخته تر ساختن، پروراندن و سپس عملی ساختن ایده ها و طرح هایتان. با قاطعیت تمام می گویم. اگر از راه درست و منطقی و حساب شده دنبال ایده هایتان بروید، پشیمان نخواهید شد که نرفتید به دنبال پزشکی. اگر راه درست را که در زیر توضیح می دهم در پیش گرفتید و ادامه دادید اما دست آخر پشیمان شدید بیایید یقه مرا بگیرید!
من نمی دانم اون رقم شش میلیون نفر را شما از کجا آوردید. به نظر درست نمی آید اما بیایید فرض کنیم درست هست. می دانید تعداد انسان هایی که قله اورست را از اول خلقت فتح نکرده اند، چند نفر است؟ 108 میلیارد نفر. یعنی بیش از 10000برابر رقمی که شما گفتید. آیا کسی که دارد از قله اورست صعود می کند به این فکر می کند که 108 میلیارد نفر پیش از او قله اورست را فتح نکرده اند. خیر! یک لحظه هم به این موضوع فکر نمی کند که اضطراب او را بردارد و پایش بلغزد. تمام فکرش را می دهد که مقدمات و وسایل لازم را آماده کند، بدن خود را آماده کند، مسیر درست پیدا کند و بالاخره قدم های درست تا قله بردارد.
عمده اون شش میلیون نفر هم شما گفتید طرح و ایده و.... نداشتند. همین طوری آمده بودند لیسانسی گرفته باشند که بر و بچه های فامیل نگویند حتی یک لیسانس هم نداره یا سربازی و یا احتمالا شوهر کردن را 4 سال به عقب بیاندازند. درس هایشان را هم درست و حسابی نخواندند. کارآموزی هم اگر رفتند اونجا هم دل به کار ندادند. اگر اقتصاد مملکت و برنامه ریزی های کلان درست بود اینها هم کار پیدا می کردند اما چه کنیم که درست نیست.
با این حال در نظر داشته باشید که شما با آنها فرق دارید.
شما هدف دارید. چشم انداز(vision) دارید با اونها فرق دارید. شما در کار خودتان همانند همان فاتح اورست خواهید بود نه افراد معمولی مثل من که حتی چشم انداز فتح یک تپه را هم ندارند.
بذارید یک چیزی بگم. یکی از نزدیکان من که متولد سال 67 هست مهندسی آی-تی خواند و الان یک شغل رویایی در شرکت گوگل دارد. اگر همان طوری که مدام جامعه در گوشش می خواند پزشکی می خواند به راستی الان کجا بود؟ احتمالا در گوشه دهی محروم داشت طرحش را می گذراند. اگر عشق به پزشکی یا عشق به خدمت به محرومان باشد خیلی هم عالی است. اما واقعا چند درصد از کسانی که اصرار دارند جوانان پزشکی بخوانند به عشق علم پزشکی و یا خدمت به بیماران محروم مصر هستند؟ قطعا زیر یک درصد. اکثرشان با این تصور به سر می برند که قرار است طرف یک روپوش سفید بپوشد, ژست بگیرد, کلمات قلمبه سلمبه لاتین بلغور کند, با خط خرچنگ قورباغه ای یک نسخه بنویسد و بعد پول پارو کند. مشکلاتی را که پزشک تا به اینجا برسد باید بکشد اصلا نمی بینند.
با قطعیت می گویم به دنبال علاقه و طرح هایتان بروید.
افرادی را که انتخاب شما را به سخره می گیرند از دور و برتان حذف کنید. آنها توان فکری شما را تحلیل خواهند داد. به جای آن ها دوستانی بیابید که هدف و چشم اندازی شبیه شما دارند. با آنها مشورت کنید و ایده های خود را بپرورانید.
وارد دانشگاه که شدید درس ها را(به خصوص دروس تخصصی را) جدی بگیرید. حواستان به فن آوری های جدید که ممکن هست دنیا را متحول کند باشد. جزو اولین ها باشید که آنها را فرا می گیرید. کار آموزی را هم خیلی جدی بگیرید. خیلی خیلی کار آموزی مهم هست و با زمان هم مهمتر می شود.
در بین دوستانتان سعی کنید یکی دو نفر بچه پولدار- از نوع باشعور و درسخوان و سخت کوش- هم باشد چند نفر هم از خانواده های با سطح در آمد کم هم باشد. یکی هم باشد که والدینش شرکت مهندسی مربوطه دارد و شما می توانید در شرکت شان کارآموزی کنید. این طوری تیم کاری درست کنید شانس موفقیت شما بالاتر می رود.
سیگار هم نکشید. نه فقط برای سلامت بلکه برای آینده کاری. اگر سیگار بکشید احتمال این که والدین این دوست پولدارتان سرمایه در اختیارتان بگذارند می آید پایین. اگر سیگار نکشید و اون هنجارهای مورد نظر نسل قبلی را رعایت کنید اون قدر والدین دوست پولدارتان از این که در این دوره زمانه، جوانان سالم دور فرزندشان را گرفته اند مشعوف خواهند بود که هزار جور حمایت خواهند کرد.
اورست را هم که بخواهید فتح کنید نیاز به اسپانسر دارید. (راست می گم. اسپانسر کوهنوردان تبریزی هیمالیا نورد بازار تبریز هست. پولدارهایی که از یک درجه ای از شعور برخوردارند هرچه قدر هم محتاط و محافظه کار و حسابگر باشند باز بدشان نمی آید راه موفقیت جوانان را باز کنند. چه کار قرار است با پولشان بکنند بهتر از سرمایه گذاری روی ایده های جوانان باشعور و سالم و پاکدست ؟! صد البته اول باید خواهری یا برادری را ثابت کرد که پولدار جماعت بخواهد سرمایه گذاری کند. اگر مثل سریال برره برویم بگیم "پول بده پول بده پول زور بده!" با پس گردنی بیرونمان می کنند. این که می بینید نهاد سوپر محتاط و هایپر حسابگر بازار تبریز می آید کوهنوردان معروف شهر را اسپانسر می کند به خاطر این هست که خودشان و خاندان شان نسل اندر نسل برادری را اثبات کرده اند. اون هم چه اثباتی! اثباتی دقیق در حد اثبات های هندسه اقلیدسی! !!)

دور سیاست را خط بکشید. نه از این اصولگراها، نه از این اصلاح طلب ها و نه از این اپوزیسیون، آبی برای ما گرم نمی شه. اونها همه شان ما را برای رسیدن به قدرت می خواهند. شما به نیروی خودتان اتکا کنید و اون تیپ دوستانتان که گفتم.

در این حلقه های استادان مریدپرور هم نیافتید. اونها هم دانشجو را "سپند رخ خود" می دانند و دیر یا زود "آتش چهره به این کار" می افروزند. وقت و اعصاب خودتان در این حلقه ها به هدر ندهید. ابزار این حلقه ها در مطیع کردن مریدان، به رسمیت شناختن آنها با دادن القابی نظیر "ستاره دانشکده" یا "عمیق ترین دانشجویی که تا به حال دیدم" هست. یک مدت بعد هم دانشجویی که ستاره بود و قرار بود به زودی ابرنواختر شود از چشم شان می افتد و می زنند توی سرش. در هر صورت به این القاب یک "نون بربری" هم نمی دهند!
شما به فکر نان باشید که خربزه آب هست.
اما اگر استادی بود که شرکت دانش بنیان موفق داشت بد نیست سعی کنید دستیارش باشید. البته توجه کنید و تحقیق کنید شرکت یارو "تو زرد" از آب در نیاید. خیلی هاشون به ظاهر شرکت دانش بنیان زده اند که از مزایا منتفع شوند اما حداکثر کاری که می کنند قمار دلار وسکه -و اگر خیلی مدرن باشند- بین کوین هست.
اینها به درد نمی خورند. دنبال کسی باشید که شرکت دانش بنیان جدی دارد نه یک دکان الکی! شرکت دانش بنیان جدی داشته باشد شما را خوب آموزش می دهد که بتوانید کار جدی کنید. صد البته فوت آخر کوزه گری را یادتان نخواهد داد که رقیبش شوید اما شما خودتان اون قدر باهوش هستید که اگر عقلتان را بدهید فوت های کوزه گری نوینی ابداع کنید

تا وقتی در ایران هستید به اصل "موش موشک آهسته برو آهسته بیا" که گربه شاخت نزنه وفادار باشید. طوری رفتار نکنید که سر زبان ها باشید. والا یک عده براتون پاپوش می سازند نمی ذارند پیشرفت کنید.

یک چیز مهم دیگه. انگلیسی تان را تقویت کنید و تا می توانید از این Ted talkهای مربوط به الهام بخشی و تقویت قوه ابتکار و.... را گوش کنید.

"تکیه برجای بزرگان نتوان زد به گزاف/ مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی"

 دکترها-به خصوص دکترهاى حاذق- خیلى تحویل گرفته مى شوند. نه به خاطر این که پولدار هستند بلکه به خاطر این که کسانى هستند که ممکنه روزى جان عزیزمان را نجات دهند. خیلى هم حاذق نباشند باز ممکنه نصف شبى مجبور بشویم خانه شان زنگ بزنیم بگیم:"خانم یا آقای دکتر! دستم به دامانت یه کاری کن این تا فردا صبح نمیره. فردا صبح می بریمش پیش یک دکتر درست و حسابى!"😏😂 به خاطر همین احتمال، یک عمر دکترها را تحویل می گیریم. خودمن وقتى فهمیدم همسایه دیوار به دیوارمان دکتره از این جهت خوشحال شدم. در واقع بنگاهى که به اقتضاى شغلش ملت را خوب می شناسه جزو اولین تعریف هایی که از خانه کرد همین بود! خوب می دانست که توجه مشترى را همسایگى یک پزشک جلب می کنه!  

مردم کارخانه دار ها را هم تحویل مى گیرند. نه به خاطر پولدار بودنشان. بلکه به خاطر ایجاد اشتغال. احتمال این که روزى از کار بیکار بشیم خیلى ترسناکه. دوست و آشناى کارخانه دار داشته باشیم یک جورى ته دلمان قرصه که بالاخره دستمان را بند می کنه. همان خانم بیوه که کارگر ساده را تحویل می گرفت کارخانه دار آشنا را هم (به درجه اى کمتر) تحویل مى گیره چون مى خواد براى برادر کوچکتر همان کارگر در کارخانه اون یارو شغل پیدا کنه.

 بازارى ها هم تحویل گرفته مى شوند چون کارهاى خیریه ای که انجام مى دهند کم و کاستى ها را برطرف می کنه.

 نه جانم! پول خالى منزلت نمی آره. این چیزهاست که منزلت می آره. گاهى می بینیم کسانى که رفتارشان متناسب با شرایط نیست و به این علت تحویل گرفته نمى شوند می روند کولى بازى در مى آورند که چون من پورشه ندارم تحویلم نگرفتند. خبر ندارند که با اون رفتار بی ملاحظه و دردسرساز لامبورگینى هم داشتند باز همین آش بود و همین کاسه! دست کم من یکى باز هم تحویلش نمی گرفتم! می خواد ثروتمند باشه می خواد فقیر! من کسى را که وقتى مریض اورژانسى هست آمبولانس را معطل نگاه می داره که به همه نمایش بده که او بوده که می خواهد بره عیادت، تحویل نخواهم گرفت حتى اگر بزرگترین کشتى تفریحى جهان را در تملک داشته باشه! 🍀@minjigh 

 و اما در مورد منزلت اجتماعى پژوهشگر! جامعه ما هنوز با پژوهشگرى و منفعتى که در دراز مدت به جامعه و یک تمدن می رسانه آشنا نیست. طبیعى هم هست که آشنا نباشه! ثمره اون تیپ کارها که ما می کنیم چند نسل طول خواهد کشید که به بار بنشینه. طبعا -برعکس کار پزشک یا کارخانه دار یا کارگر ساده-مردم اثرات کارهاى ما را به عینه نمی بینند که بخواهند تحویلمان بگیرند. برفرض محال-ماشینمان لامبورگینى هم بود بازهم کسى ما را تحویل نمی گرفت. تازه کلى هم دشمن پیدا می کردیم چون فکر می کردند یا دزدی کرده ایم یا "از خودشونیم!" یا هر دو.

 ما نباید انتظار داشته باشیم مردم ما را مثل یک پزشک تحویل بگیرند. اتفاقا به نظر من همین قدر هم که تحویل می گیرند دارند لطف می کنند! شاید ٢٠ سال دیگه مردم ما با جایگاه پژوهشگر آشنا شوند. بسته به خودمان هست که چه قدر خوب کار کنیم. فعلا مردم ما ، ما را به عنوان معلم و آموزگار تحویل می کنند. باور دارم دارند لطف می کنند! من و همسرم را یک کم بیشتر تحویل می گیرند به خاطر جوایز بین المللی که گرفته ایم و به خاطر این که در همایش هاى بین المللی در کشورهاى گوناگون برای ارائه سخنرانی دعوت می شویم. این یک کمى اعتبار بین المللی می آره. از این جهت مردم ما را مفید می دانند و یک کمى بیشتر تحویل می گیرند. 

 چند سالى است یک عده از پژوهشگران کشور براى خودشان بساط پهن کرده اند. تن به کار پژوهشى نمی دهند، مقاله نمی نویسند اما معتقدند بسیار "عمیق" هستند. چند جمع بسته برای خودشان دارند که در آن مرتب همدیگر را حلوا حلوا می کنند که چه قدر "عمیق" هستند. طبیعى است که خارج از این جمع هاى بسته کسى تحویل شان نگیرد! آخه چه فایده اى براى جامعه دارند که انتظار دارند به اندازه یک پزشک تحویل گرفته شوند؟! "من عمیقم ! من عمیقم!" گفتن که قرار نیست برای کسی منزلت اجتماعى بیاره! 🍀@minjigh 

 خورشیدم و شهاب قبولم نمی کند

 سیمرغم و عقاب قبولم نمی کند

 عریان ترم ز شیشه و مطلوب سنگسار

 این شهر، بی نقاب قبولم نمی کند

 ای روح بی قرار چه با طالعت گذشت

 عکسی شدم که قاب قبولم نمی کند

 این چندمین شب است که بیدار مانده ام

 آنگونه ام که خواب قبولم نمی کند 

 بیتاب از تو گفتنم و آخ که قرنهاست 

 آن لحظه های ناب قبولم نمی کند

 گفتم که با خیال تو دلی خوش کنم ولی

 با این عطش سراب قبولم نمی کند

 بی سایه تر ز خویش حضوری ندیده ام

 حق دارد آفتاب قبولم نمی کند.

 محمد علی بهمنی 

 آیا ماشین مدل بالا همه درهای بسته را باز می کند؟! گمان نمی کنم. اگر پسری سوار بر ماشین مدل بالا در خیابان جردن یا اندرزگو جلوى یک تیپ خیلی خیلی خاصى ترمز کند، احتمالا در جلوى همان ماشین باز می شود! اما این در " همه درها" نیست!!! خیلی در خاصى است که توسط تیپ بسیار بسیار خاصى باز می شود! 

 ببینید! شما با ماشین مدل خیلى بالاحتى به سختى بتوانید خانه اى کرایه کنید! باور کنید راست می گم. موجر ماشین را ببیند مشکوک می شود! مى پرسد این با این ماشین واین دک و پز چرا آمده خانه مرا اجاره کند؟! نکنه خانه بدنام می خواد راه بیاندازه برایم دردسر بشه؟! نکنه می خواد آشپزخانه مواد مخدر راه بیاندازه بعد دردسرش مرا بگیره؟! مردم شک می کنند اجاره نمی دهند. 

اون قدر هم در بین مردم، داستان هاى کلاهبرداری از افراد دارای ماشین مدل بالا هست که افراد جاافتاده (نظیر همان موجرها) معمولا به آنها مشکوک هستند اما یک خانواده متوسط با یک ماشین متوسط برای درخواست اجاره بیایند (مثلا یک خانواده فرهنگی) موجر با رغبت کامل خانه را به آنهااجاره می دهد. یک خانواده فرهنگی معمولى خیلی بیشتر در نزد افراد جاافتاده این مملکت منزلت داره! 🍀@minjigh  

اگر دقت کرده باشید در این بحث منزلت اجتماعى، من روی نظر و ارزیابى بخشى از مردم تمرکز کردم که اولا مینیممی از عقل معاش و هوش و دوراندیشى و شعور را دارند ثانیا در درجه اول به خودشان ارزش قایل هستند و حرمت نفس دارند. نظر و ارزیابى این دسته از مردم را معیار منزلت اجتماعى می دانم. اگر کسى حرمت نفس ندارد و خود را بى ارزش مى داند چه اهمیتى دارد که به واسطه مدل ماشینى که من سوار مى شوم مرا بالا بداند یا پایین؟! او خودش را هم قبول ندارد! احترام او را من مى خواهم چه کار؟! 

 از طرف دیگه اگر اون مینیمم عقل و شعور را نداشته باشد و دوست من شود که مى شود مصداق دوست نادان که به قول حکما از دشمن دانا هم بدتر هست. افراد مورد نظر اکثریت جامعه نیستند. اگر بودند که این همه در این مملکت مشکل نداشتیم! اما اقلیت مهمى هستند. ٢٠-٣٠ درصدى از جامعه ایران را تشکیل می دهند. نظر مثبت آنهاست که به عقیده من منزلت اجتماعى مى آورد.

 🍀@minjigh 

 عزیزى پرسید منزلت اجتماعى به چه درد مى خوره؟! منزلت اجتماعى باشه کارها راحت تر پیش می ره. مثلا اگر بخواهید ملکى بخرید چک هاى چند ماه بعد تان را قبول می کنند. یکى از آشنایان ضمانت لازم داشته باشه منزلت اجتماعى به درد مى خوره. کسى که منزلت اجتماعى داره وقتى وارد بوتیکى می شه برایش بپا نمی ذارند که چیزی را کش نره.   در ضمن این را خودم دیدم که مغازه دار هاى با تجربه تر وجاافتاده تر وقتى کسى با ماشین آن چنانى می آد به شاگردشان مى سپارند چهار چشمی او را بپاد که مبادا چیزی کش بره! آخه از بس در بین مردم از این قصه ها هست که یارو با مرسدس اومد چیزی کش رفت که چشم مردم ترسیده! به علاوه اگر حوری زمینی ای در اندرزگو سوار کرده باشه احتمال کش رفتن بالا می ره! در صورتى که تیپ هاى معلم و .....را هیچ مغازه داری نمی پاد که مبادا چیزی کش بروند! 🍀@minjigh

لطفا تجارب تلخ و شیرین، موفق و ناموفق خود را از ترویج علم و نیز مبارزه با خرافات در بخش نظر (باخیش) بنگارید.

به خصوص اگر تجربه شما در خارج از تهران اتفاق افتاده باشد.

می خواهم در هفته بعد مطلبی در مورد ترویج علم در تبریز منتشر کنم.

این کار رویای من برای بعد از بازنشستگی است. بعد از بازنشستگی می خواهم به تبریز برگردم و به صورت خیلی جدی به کار ترویج علم بپردازم.

قبلا می گفتم رستوران می زنم. اون که شوخی بود. ولی ترویج علم جدی است. به امید خدا، عملی اش می کنیم.

10-15 سال دیگه جو فرهنگی تبریز چنان خواهد بود که بسیار پذیرای ترویج علم خواهد گشت.

الان نگرانی های اقتصادی خیلی از دغدغه ها را تحت الشعاع قرار داده. من پیش بینی می کنم از این بحران اقتصادی تبریز به صورت یک قطب اقتصادی خیلی شاخص بیرون خواهد آمد. چرا؟!  به این علت که گفتم. طیقه متوسط تبریز قوی است و نگاه به آینده دارد. راهی برای برون رفت از این بحران اقتصادی خواهد یافت. راهی با اتکا به فن آوری های نوین. همین اتکا  فرزندان آنها را به علم علاقه مند تر خواهد ساخت.

در سال های اخیر در تبریز گرایش به هنر هم چشمگیر شده. کنسرت ها و تئاتر ها در تبریز هم کیفیت بالایی دارند هم مورد استقبال حیرت انگیزی قرار می گیرند.

رشد طبقه متوسط، توجه به فن آوری های نوین برای پیشرفت و علاقه به هنر ویژگی های شهرهای مهم ایتالیا در رنسانس بود.

مردم شهرهای ایتالیا در آن سالها دنبال این چیزها بودند.

اول میکل آنژ و لئوناردو داوینچی ظهور کردند و چند دهه بعد گالیله سر برآورد.

من مختصر شده این سخنرانی را در رویداد ترویج علم سای کام دادم. اونجا چون زمان کم بود کمتر فرصت بحث و مثال زدن شد. اینجا مفصل تر بحث خواهیم  کرد. از علاقه مندان دعوت می کنم شرکت کنند.

به مسئله ترویج به زبان مادری هم خواهم پرداخت.

همین طور به مسئله جنسیت.

اما عمده صحبتم بحث تمدنی خواهد بود. روی این تاکید خواهم کرد در ایرانی که دوره رنسانس و روشنگری و .... نداشته چه طور باید ترویج علم کرد.