بحثی در مورد سیستم آموزش در ترکیه

+0 به یه ن

 بحث زیر در ادامه یکی از نوشته های من در این وبلاگ شکل گرفت.


نظر خواننده وبلاگ:

سطح علمی مدارس و دانشگاههای ترکیه و نتایج آموزشی آن بسیار بهتر از ایران است یکی فرض کردن اینها چندان صحیح نیست.
  مینجیق:
در برخی رشته ها مثل مهندسی نساجی و.... خیلی بالاتر هستند. اما در کل مطمئن نیستم این ادعا درست باشد. در رشته فیزیک و همچنین پزشکی که من کمابیش اطلاع دارم کمابیش همسطح هستند.

در ترکیه به معماری و فضای سبز دانشگاه هایشان خیلی اهمیت می دهند. در معیار رنکینگ دانشگاه ها هم این چیزها از فاکتورهای مهم هستند.
در دانشگاه خاورمیانه آنکارا سالهاست دانشجوها درختکاری کرده اند. اکنون آنکارا به برکت همین فضای سبز دانشگاه خاورمیانه
( middle east technical university) یکی از شهرهای سرسبز منطقه محسوب می شود. چند سال پیش هم که می خواستند از وسط آن راهی بکشند دانشجوها اعتراض کرده بودند اما نتیجه نداد. راه کشیده شده. من در این دانشگاه یک کورس روی فیزیک نوترینو دادم.

برخی از دانشگاه های ما هم امکان ایجاد این چنین فضای سبزی را دارند. مثلا دانشگاه شهید مدنی آذریابجان فضای لازم را دارد. اما نه دانشجوها و نه استادان دل به این کارها نمی دهند. من همین طوری سرصحبت پیشنهادی دادم کسی تحویل نگرفت.
دانشگاه های استانبول هم که منظره بغاز را دارند. ما هر سال دانشگاه بغاز ایچی می رویم. برعکس ایران آنجا فضای سبز را با درست کردن ساختمان ها حراب نمی کنند. ساختمان های قدیمی را هم نگه می دارند.
این چیزها در رنکینگ دانشگاه ها مطرح می شوند. از این جهت امتیازات دانشگاه های ترکیه خیلی بالاتر از ایران می شود.
اما دانشجوهای ایرانی در مجموع یک مقدار درسخوان تر از دانشجوهای ترکیه هستند. دانشجوهای ایرانی اگر توی چاه غرزدن و برای خودشان دلسوزاندن نیافتند و توی خط عرفان هم نیافتند معمولا خوب درس می خوانند و در سطح بین المللی هم نتایج خوب می گیرند.
با هر معیاری جزو دانشجویان برجسته می شوند. یادمه در استنفورد خیلی راغب بودند که دانشجوی ایرانی بگیرند. دانشجوهای ترکیه ای اون قدر ندرخشیده بودند.
همکارهای خودمون هم در دانشگاه های ترکیه -چه ایرانی هایی که اونجا شاغل شده اند و چه ترکیه ای ها- مایلند دانشجوی ایرانی بگیرند. می گویند دانشجوهای ایرانی جدی هستند و خوب کار می کنند.



یکی از مزایای آموزش ترکیه نسبت به ایران آموزش فلسفه به دانش آموزان دبیرستان هست. من دو هفته پیش که در استانبول بودم با یک معلم فلسفه صحبت مفصلی در این باره داشتم. ناراضی بود که ساعت های آموزش فلسفه کم هست. فقط برای سال چهارم و تنها دو ساعت در هفته. موضوعاتی چون فلسفه سیاسی و فلسفه اخلاق و..... موضوع بحث آنهاست. نظرات متفکران غربی معاصر, یونان باستان، مولانا (یکی دو فیلسوف ترک قدیمی که من نمی شناختم و اسمشان را فراموش کردم)و کنفسیوس و لائوس را مورد بحث قرار می دهند.
در کلاسشان بحث می کنند. این طور نیست که فقط اسم فیلسوفان را حفظ کنند!!!
در کنکورشان هم پنج سئوال فلسفه  پرسیده می شود و برای همین دانش آموزان درس را جدی می گیرند.

چنین آموزشی در آستانه رسیدن به سن انتخابات خیلی در درست انتخاب کردن یک ملت و تثبیت فرهنگ دموکراسی تاثیر دارد. ای دریغ که ما نداریم.
سال 92 شمسی به ازمیر رفتیم. همان سال اعتراضات دانشجویی در شهرهای ترکیه بود. دانشجوها در آنجا آگاهی خیلی خوبی از حقوق سیاسی و معنای دموکراسی داشتند.
خیلی برایشان عادی بود که مثلا چیزی به این مضمون بگویند "دموکراسی دیکتاتوری اکثریت بر اقلیت نیست. دموکراسی راه کار ی باید داشته باشد که حقوق اقلیت در آن به رسمیت شناخته شود."
البته باید بگویم ازمیر خیلی نسبت به دیگر شهرهای ترکیه پیشروتر بوده و هست. استانبول و آنکارا ثروتمند تر هستند اما به لحاظ فکری صد سالی از ازمیر عقب ترند.

عزیز نسین طنز پرداز شهیر ترک که نوشته هایش به فارسی هم ترجمه شده (به ویرایش احمد شاملو) یک داستان به همین مضمون دارد. داستان از زبان یک معلم مدرسه نقل می شود که سعی می کند خیلی وظیفه شناس باشد. هر ماه یک سیستم آموزشی از مرکز به آنها دیکته می شود. تا می آید آن را اجرا کند و نتیجه بگیرد آیین نامه عوض می شود. بعدش یک بازرس مدارس دخترش را می بیند و عاشقش می شود. ازدواج که می کنند پدر زن را می فرستد اروپا. او می رود اونجا خوش می گذراند. تا بر می گردد می گویند حالا که رفتی اروپا یک طرح جدید برای مدارس بنویس. او هم تنها چیز جدی که دیده بوده یک گاوداری بوده. می نویسد مدارس ما باید گاوداری داشته باشند. بخشنامه می آید که مدارس باید گاو نگه دارند. بعدش گندش در می آید و او را اخراج می کنند.....

دی:
ترکیه مدینه ی فاضله ی ترک زبانان ایران
به قول یکی از اساتید ادبیات ما که می خواستیم سعدی بشیم شدیم این ! وای به حال شمایی که می خواین ما بشین و مارو الگوی خودتون قرار دادین

مینجیق:
اتفاقا من به سخنرانان تصمیم سازان سیاستگذاری های آموزشی که جد اندر جد فارس و فارس زبان بوده اند زیاد گوش داده ام. دایم ترکیه را مثال می زنند. این نگرش بیست سالی هست که -چه شما خوشتان بیاید و چه نیاید- بعداز رشد اقتصادی ترکیه و بالا رفتن شاخص های مختلف ترکیه نسبت به ایران (به شاخص موندی مراجعه کنید: http://www.indexmundi.com/)
مرتب انجام می گیرد. چه از جانب ترک ها و چه از جانب فارس هاو فرق ترک های ایران آن هست که به خاطر زبان مشترک فرهنگ ترکیه را بهتر متوجه می شوند. در نتیجه وقتی راجع ترکیه --چه از روی تحسین و چه از روی حسد و چشم و همچشمی و چه از روی تلاش برای تفاخر ساختگی و بی اساس-- حرف می زنند دست کم بهتر می فهمند دارند راجع به چیز حرف می زنند.

حمید:
من با تدریس فلسفه موافقم اما این تدریس باید درست انجام شود! مثلا راجع دموکراسی، به نظرم یکی از بهترین و کاراترین منتقدان شخص شخیص افلاطون است و افکار سیاسی‌اش اگر یکطرفه در یک درس فلسفه تدریس شود بیشتر مخرب است تا مفید! یک راه برون‌رفت این است که کتابی مثل جامعه‌ی باز پوپر (قسمت‌هایی از آن چون خیلی طولانی است) هم در سیلابس گنجانده شود چون می‌تواند جلوی یکسری معضلاتی را بگیرد. یا مثلا نشان داده شود که این معلم اولی که ما می‌گوییم (منظورم حضرت ارسطوست) چقدر افکار زننده‌ای داشته که کمابیش می‌تواند پایه‌ی نظری برده‌داری و اجحاق به حقوق زنان باشد. شما امید دارید که یک تدریس بی‌طرفانه‌ی فلسفه ممکن باشد؟
مینجیق:
متاسفانه چنین امیدی ندارم.


کتاب دنیای سوفی را خوانده اید؟ این کتاب را یک صاحب نظر آموزش فلسفه به کودکان نوشته که نروژی بوده. با این که اغلب فیلسوفان مشهور تاریخ تا همین اواخر ضد زن بوده اند یک دختر بچه را (دختری به نام سوفی) برای مخاطب انتخاب کرده و در کلامش چیزی ضد زن وجود ندارد. (سوفی یا سوفیا یک اسم غربی هست. سوفیا الهه خرد در اطوره های غربی بوده. برعکس آن چه که در مغز ما در بچگی از طرف صدا و سیما زورچپان کرده بودند همه اسطوره های غربی زن را سمبل شهوت نمی دانستند. نمونه اش هم همین الهه خرد یا سوفیاست. برعکس آن که در ایران برخی به اشتباه فکر می کنند نام این کتاب "دنیای صوفی" نیست و ربطی به صوفیگری ندارد! صوف به معنای پشم هست. صوفی به لغت همان پشمینه پوش است.)
ثانیا در دنیای سوفی برای آموزش فلسفه نویسنده صاحبنظر خود را محدود به یک فیلسوف نکرده. مرید یک فیلسوف خاص نبوده. از هر چمن گلی چیده.
 اتفاقا من کتاب دنیای سوفی (ورژن انگلیسی) را از یکی از کتابفروشی های بی اوغلی استانبول گرفتم. کوچه پس کوچه های بی اوغلو کتابفروشی های خیلی جالبی داره.برخی هم کتاب های عتیقه و نسخه خطی می فروشند.
برای محققین زبان و ادبیات ترکی باید خیلی جالب باشه. همین طور برای مجموعه داران کتاب های خطی به زبان ترکی آذربایجانی


در واقع میزان لازم برای آموزش فلسفه در دبیرستان بسیار بیشتر از دو ساعت در هفته و فقط برای سال آخر هست. در برنامه درسی دبیرستان های اروپا ساعات بیشتری اختصاص می دهند و از سن کم شروع می کنند. همون طور که آن معلم ترکیه فلسفه گفت آموزش فلسفه در ترکیه خیلی کم هست. اما بینهایت بار بیشتراز ایران هست. (هر عدد-ولو کوچک- تقسیم بر صفر می شود بینهایت!!!)
زمان ما که با چند جمله تمامی فلاسفه غرب و شرق را از ابتدای خلقت ضربه فنی می کردند. موضع آموزش رسمی در ایران زمان دانش آموزی ما این بود که چند جمله (out of context)از آنها نقل کند تا دانش آموزان چنین گمان کنند که فلاسفه غرب هیچ نمی قهمیدند. هیچ نیازی نیست که برویم ببینیم چی می گفتند.
در ترکیه دست کم این خودبینی را پشت سر گذاشته اند و دست کم دو ساعت در هفته به درس فلسفه اختصاص می دهند. از مانع فکری بزرگی پرش کرده اند که فکر نمی کنم به این زودی ها جامعه ایران بتواند پرش کند.مقاومت ها بسیار زیاد هستند.

ما هر چیز را نفهمیم فحشش می دهیم و یا مسخره اش می کنیم. گمان نمی بریم شاید باید بیشتر مطالعه کنیم. این ایراد به خود من هم وارد هست. دارم کم کم روی خودم کار می کنم بلکه این ایراد را رفع کنم. با خواندن کتاب های فریبا وفی به این ایراد در خودم به تازگی پی برده ام.
نسیم:
ای کاش ماهم فلسفه داشتیم!واقعا به بحث های فلسفی علاقه داشتم.من خودم کتاب های فلسفی پیدا میکردم میخواندم.واقعا لذت می بردم.

دی: فلسفه در مدارس اگه بخواد تدریس بشه فقط فلسفه ی اسلامی خواهد بود و سایر فیلسوفان و عقاید رو به شدت خواهند کوبید و طوری در موردشون حرف زده خواهد شد که چقدر احمقانه و غیر انسانی هستند!
همین الانشم دارند در رشته های علوم انسانی دانشگاهی و سرفصلاشون بازنگری جدی می کنن و بعید نیست دوروز دیگه اونارو هم به کلی جمع کنن

مینجیق: خوشمزه این که همین چیزی که فلسفه اسلامی نام گرفته به شدت وامدار فلسفه یونان هست!







اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل


  • [ ]