به مناسبت روز زبان مادری پیش رو

+0 به یه ن

"چه کنیم که گویشوران لهجه های گوناگون ترکی در ایران کمتر لهجه های دیگر این زبان را مورد تمسخر قرار دهند؟"
تمسخر و تحقیر گویش ها و لهجه های مختلف ترکی توسط خود ترک زبانان متاسفانه واقعیتی در جامعه ماست. در میان تحصیلکرده های زمان شاه، بسیار شدید تر بود. خوشبختانه در نسل ما و نسل های بعد از ما با بالا رفتن حس هویت طلبی و لزوم اتحاد و همبستگی در جهت حفظ زبان ماده روز دیگر روز جهانی زبان مادری است. من در سال های گذشته به این مناسبت بسیار نوشته ام. در زیر برخی از آنها را باز نشر می دهم:

دری این تمسخرها و تحقیرها به طرز قابل توجهی کمتر شده است اما هنوز از بین نرفته. تُرک ستیزان و تُرکی ستیزان از مشاهده این نوع تمسخرها واختلافی که بین ترک می اندازد با دُمشان گردو می شکنند و تا می توانند این اختلاف ها را برجسته می کنند و از آن برای ایجاد کدورت بین ترک ها سو استفاده می نمایند.
به هر حال، هر چند این عمل نادرست بین نسل های جوان تر کم شده اما هنوز وجود دارد. هنوز میزان آن به قدری است که آسیب زاست.
چه باید بکنیم؟ راه حل، آموزش صحیح و کارفرهنگی هست. با آموزش زبان ترکی هست که سواد ترکی مردم بالا می رود و با اصطلاح های رایج و طرز تلفظ های رایج بخش های دیگر ایران آشنا می شوند و از تمسخر از روی نادانی دست می کشند.
به علاوه، از سن کم باید به کودکان آموخت که به زبان ها ، گویش ها و لهجه ها و آداب و رسوم دیگران باید حرمت نهاد. بچه ها که یاد گرفتند به بزرگترهایشان هم یاد می دهند.
وقتی به این ذهنیت رسیدند با شنیدن اصطلاح یا کلمه ای ناآشنا از زبان خود اما گویشی دیگر به جای تمسخر ، سراغ گوگل می روند تا اتیمیلوژی آن را بیابند. باید اصطلاحات و لغات گویش های مختلف ترکی متداول در ایران را جمع آوری کرد. روی این موضوعات باید کارفرهنگی نمود.
فرهنگ لغتی در حد وقواره فرهنگ لغت دهخدا لازم هست. همین الانش هم من وقتی لغتی با ریشه ترکی اما ناآشنا می شوم از طریق گوگل، دست به دامن دهخدا می شوم. حدود ٢٠ درصد مواقع در دهخدا این لغت را می یابم.
لغت نامه تخصصی ترکی در حد دهخدا برای گویش های ترکی رایج در ایران نیاز داریم.
🍀@minjigh------------
بی توجهی به آموزش زبان مادری و فرهنگ های محلی عامل عقب نگه داشتن جوامع
بالاخره به مبحث اصلی ام رسیدم. می خواهم به طور مختصر توضیح دهم چرا آموزش زبان مادری و توجه به هویت های محلی باعث رشد اقتصادی و اجتماعی جوامع می شود.
١-بدیهی ترین نکته این که بی توجهی به زبان های مادری سواد آموزی عمومی را دچار اشکال می کند. اگر درصد بزرگی از جامعه مجبور باشد برای سواد آموزی، علاوه بر الفبا زبان دیگری هم بیاموزد کار بسیار سخت می شود.
به همین دلیل هست که علی رغم تلاش های فراوان که در زمینه سواد آموزی عمومی در ایران شده، هنوز درصد بیسوادی (به معنای عدم توانایی در خواندن و نوشتن) بسیار بالاست. شاید تعجب کنید وقتی بشنوید که آمار باسوادی در کشور مصیبت زده ای مثل فلسطین از ایران بالاتر و بهتر است!
علت اصلی ناموفق بودن سوادآموزی در ایران همین مسئله زبان هست. اگر کسانی که زبان مادری شان جز فارسی است امکان آن را داشتند که الفبا را به زبان مادری بیاموزند خیلی سریع بیسوادی در کشور رفع می شد. بعدش که جادو الفبا در چشم آنها می شکست راحت فارسی را هم یاد می گرفتند.
فکر نمی کنم لازم باشد یادآوری کنم بیسوادی تا چه اندازه باعث درجا ماندن افراد در فقر و نیز در جهل می شود.
٢- برای این که مردم توصیه های بهداشتی ، ایمنی ، اجتماعی، محیط زیستی، تربیتی و …. را جدی بگیرند و عمل کنند لازم هست که کسی از بین خودشان و با زبان و لهجه خودشان وآشنا با فرهنگ خودشان به آنها این توصیه ها را بکند. وگرنه از این گوش می شنوند، از آن گوش در می کنند. گوینده را یکی از خودشان نمی دانند. با او حس بیگانگی دارند و توصیه هایش را هم از آن خود نمی دانند.
وقتی سیستم آموزشی، تحصیلکرده ای را که علی الاصول باید این گونه آموزش های عمومی را بدهد با زبان مادری اش بیگانه می سازد عملا رشته ارتباط او با مردمش را قطع می کند. در واقع به این ترتیب مردمش را در جهل نگاه می دارد.
٣-جوامع برای رشد نیاز به کسانی آشنا به زبان و فرهنگ و شیوه زندگی محل دارند که به مسئولان مشاوره دهند که چه نوع سرمایه گذاری ها و چه نوع زیر ساخت ها باعث رشد واقعی منطقه خواهد بود.
چه در دوره پهلوی و چه در زمان حاضر سرمایه گذاری در مناطق محروم کم نشده. اما این سرمایه گذاری ها نه تنها به محرومیت زدایی منجر نشده بلکه محرومیت را (با تخریب محیط زیست و ازدیاد قیمت زمین وکالا در منطقه) تشدید کرده. علت این بوده که هیچ کدام از این حکومت ها حاضر نشده اند به فعالان منطقه که با فرهنگ محل بالیده اند میدان دهند و از آنها مشاوره بخواهند. از مرکز برای مناطق محروم تصمیم سازی کرده اند بی آن که شناخت درستی از منطقه ، فرهنگ، سبک زندگی و عوامل محرومیت آن داشته باشند.
🍀@minjigh

-------

برای این که برای آینده کشورمان کاری بتوانیم بکنیم و بتوانیم با ظلم و فساد و تباهی بجنگیم باید اتحاد داشته باشیم.
همان طوری که دعوای مرد و زن یا دعوای قومی به این هدف آسیب می رسانه دعوا و خط کشی ایران نشین و خارج نشین هم برای اتحاد مضر هست. از ادبیاتی که بین ایرانی داخل و خارج تفرقه می اندازه باید حذر کرد.
ایرانی مقیم داخل به یک نوع می تونه برای بهبود اوضاع تلاش کنه ایرانی مقیم خارج به یک شکل دیگر.
قرار هم نیست همگی یک شعار واحد بدهیم تا متحد بمونیم. هر کدام دغدغه های خودمان را که مهم و با ارزش می دانیم مطرح می کنیم اما همسو با هم. نه در تضاد با هم.
مثلا یک ترک هویتگرا مثل خودم می تواند شعار در مورد تکریم زبان مادری دهد اما دوست و همدل باشد با دیگر ایرانی که دغدغه اش به جای زبان مادری محافظت از تخت جمشید هست. دلیلی نداره روی یک موضوع تمرکز کنیم. دلیلی هم نداره که به هم بپریم.
من آذربایجانی که دغدغه اصلی ام زبان مادری و دریاچه اورمیه هست وقتی با شیرازی که دغدغه اش تخت جمشید هست می رسم می توانم با او همدلی کنم و او را به این کار تشویق کنم و اضافه کنم«شهریری» و «تخت سلیمان» هم نیاز به ساماندهی و محافظت دارند.
این طوری به هدف هامون زودتر می رسیم.
اما اگر وقتی او در مورد تخت جمشید می گوید من پرخاش کنم که چرا فکر می کنی تخت جمشید مهمتر از آثار باستانی در آذربایجان هست به جایی نمی رسیم.
چرا با این پرخاش اوقات خود را تلخ کنیم؟! با او دوستانه تر صحبت کنیم اون وقت او وقتی توریست خارجی در شیراز می بیند برای آثار باستانی آذربایجان هم تبلیغ می کند. چرا!؟ تا به خارجی ها پز داده باشد که کشورش از اونی که اونها تصور کرده اند هم غنی تر هست! این به نفع ماست. تبلیغ مفت و مجانی و موثر است برای توریسم آذربایجان!
در ضمن ده روز دیگه روز جهانی زبان مادری است. اگر برنامه ای برای این کار می خواهید ترتیب دهیددست به کار شوید. اما هر کاری می کنید دیگران را علیه این حرکت تحریک نکنید . سعی کنید از زاویه ای وارد شوید که اونها هم همدل شوند نه آن که تحریک شوند ستیزه جویی کنند. چند تا ضرب المثل یا متل با مزه به ترکی و ترجمه فارسی بیاورید. از لالایی های ترکی مادران بگویید. از دستاوردهای جدید علوم شناختی و تربیتی در زمینه آموزش کودکان به زبان مادری بگویید و....

--------


اشتراک و ارسال مطلب به:


فیس بوک تویتر گوگل


  • [ ]